Pyetja:
Kur lejohet prerja cezariane?
***
Përgjigjja:
Kjo mund të ndodhë në një nga katër situatat:
1- Që nëna dhe foshnja të jenë të gjallë: në këtë rast, nuk është e lejueshme të bëhet ndonjë intervenim kirurgjik, përveç në rast domosdoshmërie, siç është rasti kur lindja vështirësohet, etj. Kjo, sepse nuk është e lejueshme të bëhet operacioni pa nevojë, meqë trupi na është lënë në dorë dhe duhet të respektohet nga çdo person. Ai s’bën të bëjë ndonjë gjë që e rrezikon atë (trupin), përveç për ndonjë qëllim më të dobishëm, ngaqë operimi mund ta dëmtojë fëmijën.
2- Që fëmija dhe nëna të jenë të vdekur: këtu, nuk është i lejueshëm operimi, sepse
nuk ka dobi në këtë.
3- Që nëna të jetë gjallë, kurse fëmija i vdekur: këtu, është i lejueshëm operimi për
ta nxjerrë atë. Sepse nuk mund të nxirret veçse nëpërmjet operimit, dhe Allahu e
di më së miri.
· Nëse është e pranishme frika për nënën, për shkak të operimit, nuk është i lejueshëm operimi, sepse frika nga dëmi e parandalon atë çfarë mund të bëjë dobi.
· Nëse mundësia e dëmit është shumë e ulët dhe fëmija mund të vazhdojë të qëndrojë në mitrën e saj, atëherë bën të operohet, sepse vazhdimi i ekzistencës së foshnjës në mitrën e saj e pengon atë nga shtatzënia.
4- Që nëna të jetë e vdekur, kurse foshnja e gjallë: dijetarët hanbelitë kanë deklaruar se është e ndaluar të operohet, me qëllim që t’i hiqet fëmija. Arsyeja e tyre për këtë është vendimi se kjo përfshin sakatimin dhe shkeljen në nderin ekzistues për hir të një jetë që supozohet të jetë ekzistuese, përveç kur pjesë të foshnjës tashmë kanë filluar të dalin, në të cilin rast është i lejueshëm operimi, për ta nxjerrë pjesën tjetër. Ata kanë thënë: “Është e lejueshme që mamia të ndrydhë atë, që ta detyrojë të dalë”.
Ibn Kajjimi ka thënë se i qe thënë imam Ahmedit se Sufjan është pyetur lidhur me një grua, e cila kishte vdekur me fëmijën në mitrën e saj, dhe kishte thënë: “Nuk shoh gjë të keqe në prerjen e barkut të saj, për ta hequr atë”. Me të dëgjuar këtë, Ahmedi tha: “Them: arsyeja e dijetarëve tonë, që është përfshirja e sakatimit, nënkupton që kjo duhet të lejohet sot, sepse operimi nuk përfshin sakatimin.” [1]
· Bazuar në këtë, pikëpamja e saktë është ajo e Sufjanit, e cila e bën të detyrueshme (uaxhib) operimin, nëse mundësitë për sigurinë e foshnjës janë të mëdha;
· apo se është e rekomandueshme (mustehab), nëse ka gjasa të shpëtojë
· dhe e lejueshme (mubah), kur ka pak gjasa për mbijetesë. Kjo është kështu, për shkaqe të ndryshme:
I. ngaqë është e bazuar në atë që është ndaluar nga dijetarët tanë.
Arsyeja e tyre nuk është më e pranishme, sepse, pasi të prehet barku dhe të qepet, pasi të hiqet foshnja, nuk ka sakatim;
II. nderi i të gjallëve është më i madh se nderi i të vdekurve. Kështu, nëse konsiderojmë që prerja e barkut të saj përfshin cenimin e nderit të saj, atëherë bërja e kësaj është më e pakët se çnderimi i të gjallit (foshnjës që është në rrezik për jetën);
III. foshnja është një qenie e gjallë dhe e respektueshme, e cila rrezikon të vdesë, dhe operimi për ta hequr atë, përfshin shpëtimin e një shpirti njerëzor nga vdekja, gjë që është e detyrueshme, meqë dobia mund të arrihet pa ndonjë dëm;
IV. dijetarët tonë e kanë lejuar operimin në rastin e një fëmije që ka nisur të dalë, për ta nxjerrë pjesën tjetër (bazuar në arsyen që jeta e tij është e njohur, kurse, para se të dalë jashtë, jeta e tij vetëm paramendohet), çka nënkupton se s’duhet të ketë dallim mes dy situatave, përpara apo pasi të ketë filluar të dalë, për sa kohë që jemi të sigurt se është i gjallë.
V. dobia e saj peshon më shumë së dëmi, dhe është e mirënjohur që Islami ose i detyron muslimanët, ose i inkurajon ata (për të bërë gjëra), kurdo që dobia e tyre peshon më shumë se dëmi. Se pa dyshim që prerja e barkut e një gruaje të vdekur, shtatzëne, për ta shpëtuar foshnjën e saj, është një dobi që peshon më shumë se dëmi i saj. Kështu, kjo gjë reduktohet deri në të qenët e detyruara apo e inkurajuar, apo (në rastin më të keq) e lejueshme, sipas shkallës së shpresës për shpëtimin e jetës së fëmijës, apo ndryshe.
Shejh Ibn Uthejmin, “Udhëzime dhe Fetua lidhur me sëmundjen dhe praktikën mjekësore”, fq. 69-71
——————————-
[1] ‘I’laam el Muwaki’in’ [3/413]
