Ata nuk mund të dëgjojë. Allahu (te ala) thotë:
وَمَا يَسْتَوِي الْأَحْيَاءُ وَلَا الْأَمْوَاتُ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُسْمِعُ مَنْ يَشَاءُ ۖ وَمَا أَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَنْ فِي الْقُبُورِ
”E nuk janë të njëjtë as të gjallit e të vdekurit, Allahu bën të dëgjojë atë që do, e ti nuk mund ta bësh të dëgjojë ai që është në varr.” 35:22
Ibn Umeri (radijAllahu anhume) ka thënë:
”Profeti ﷺ qëndroi në Kalib (tek varret e politeistëve) në Bedrit dhe tha: ”A i gjetët të vërteta premtimet e Zotit tuaj? ”Pastaj ai tha: ”Vërtetë ata po dëgjojnë atë që unë po u them tani.”
Kjo iu përmend Aishes dhe ajo tha: ”Në të vërtetë, profeti ﷺ: tha ”Vërtet, ata e dinë tashmë se ajo që ua thoja është e vërtetë.” Pastaj ajo lexoi:
إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَىٰ وَلَا تُسْمِعُ
”Ti nuk mund t’i bësh të dëgjojnë të vdekurit.” 27:80
Katade, transmetuesi i hadithit, tha:
”Allahu i ringjalli ata në mënyrë që ata të mund të dëgjojnë fjalët e profetit ﷺ si një qortim, poshtërim, ndëshkimit, dhimbje dhe keqardhje.” (Bukhari në ”Kitab-ul-Mughazi” fq. 8)
Përfitohen nga hadithi këto mësime
Dëgjimi i politeistëve të vdekur ishte vetëm i përkohshëm, në bazë të fjalës së profetit ﷺ:
”Ata po e dëgjojnë ata që unë po u them tani.”
Ajo që kuptohet është se ata nuk dëgjojnë pas këtij momenti, sepse ”Allahu i ringjalli ata në mënyrë që ata mund të dëgjojnë fjalët e profetit si një qortim, poshtërim …”, e cila është thënë nga Katade, transmetuesi i hadithit.
Se Aisha e mohoi tregimin e Ibn Umerit dhe se profeti ﷺ nuk ka thënë ”Ata po dëgjojnë”, por ai tha: ”Me siguri ata e dinë tani,” bazuar në ajetin,
إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَىٰ وَلَا تُسْمِعُ
”Ti nuk mund t’i bësh të dëgjojnë të vdekurit. 27:80
Është e mundur për të kuptuar tregimin e Ibn Umerit dhe të Aishës që të jenë në përputhje, me këtë që vijon:
Në esencë, të vdekurit nuk dëgjojnë, ashtu siç është bërë e qartë në Kuran. Megjithatë, Allahu i ringjalli idhujtarët e vdekur si një mrekulli për të dërguarin ﷺ, në mënyrë që ata mund të dëgjojnë, ashtu sikurse e qartësoi Katade transmetuesi i hadithit, dhe Allahu e di më mirë.
Shejkh Muhammed bin Xhemil Zejno
