Pyetja:
A lejohet shitja e një produkti me çmime të ndryshme ndaj klientëve të ndryshëm?
***
Përgjigjja:
Falënderimi i takon Allahut.
Shitësi duhet ta shesë artikullin për çmimin për të cilin është shitur në treg; nëse ai e shet atë për një çmim të ndryshëm nga ai për të cilin shitet në treg, duhet të zbatohet një nga dy skenarët:
1 – Ai e shet atë për më pak se vlera e tregut, si për shembull, nëse dëshiron të bëjë një nder për një nga miqtë e tij. Kjo është e lejuar dhe nuk ka asgjë të keqe në të, dhe shitësi nuk duhet të ndalohet nga kjo, përveç nëse ai synon të dëmtojë tregtarët e tjerë, sepse Profeti ﷺ ka thënë: “Duhet as dëmtim, asnjë dëm reciprok”. [1]
2 – E shet më shumë se vlera e tregut. Nëse ai e shet për pak më shumë, si p.sh. të shesë diçka që vlen njëzet për njëzet e dy, atëherë kjo është e lejuar sepse është diçka që ndodh zakonisht dhe njerëzit e tolerojnë.
Por nëse çmimi është rritur shumë dhe blerësi nuk e di çmimin e zakonshëm – si p.sh., nëse ai shet diçka që zakonisht vlen gjashtëdhjetë për nëntëdhjetë, siç është përmendur në pyetje – atëherë kjo nuk lejohet dhe është një lloj mashtrimi. dhe mashtrimi. Në këtë rast, blerësi ka mundësinë, nëse i njoftohet për situatën, të kthejë mallrat. [2]
Shejh Ibn Uthejmini, thotë: Nëse ky variacion shkaktohet nga luhatjet në treg, ose çmimi i këtij produkti rritet një ditë dhe ulet një ditë tjetër, atëherë nuk ka asgjë të keqe ta shesësh me çmimin e tregut dhe nuk ka asgjë haram në këtë. Por nëse ky ndryshim ndodh për shkak të aftësisë së blerësit në pazare – pra, nëse ai sheh se ai nuk është i zgjuar në pazare, ai do ta rrisë çmimin, dhe nëse ai sheh se ai është i zgjuar në pazare, atëherë ai do t’i japë atij një çmim më të ulët – atëherë kjo nuk lejohet, sepse është një lloj mashtrimi dhe mossinqeriteti. Është vërtetuar në hadithin e Temim el-Darit se Profeti ﷺ ka thënë: “Feja është sinqeriteti”. U tha: “Kujt, o i Dërguar i Allahut?” Ai tha: “Për Allahun, për Librin e Tij, për të Dërguarin e Tij, për udhëheqësit e muslimanëve dhe për popullin e tyre të përbashkët.” [3]
Ashtu siç ai nuk do të donte që dikush tjetër t’ia bënte këtë, si mund të pranojë t’ia bëjë këtë vëllezërve të tij muslimanë? Njeriu duhet të shesë sipas çmimeve normale në vendin ku është duke bërë biznes dhe jo t’i japë një çmim njërit dhe një çmim tjetrit, për shkak të mendjemprehtësisë së blerësit.
Por nëse i bën një nder disa miqve të tij duke ulur çmimin, nuk ka asgjë të keqe dhe nuk ka mëkat për të, ose nëse e shet mallin me çmimin e tregut, atëherë vjen një njeri tjetër që është i zoti në pazare dhe ia ul çmimin, nuk ka asgjë të keqe, sepse kjo nuk shkon përtej çmimit normal.
“Fetava li’l-Tujxhaar ue Rixhaal el-A’mal”, fq. 42
——————————-
[1] Ibn Maxheh, 2340
[2] el-Mughni, 4/18
[3] Muslimi, 55
