Pyetja:
Çfarë e bën kamatën kaq mëkat të madh, sa ai që e merr apo e jep atë të konsiderohet se ka hyrë në luftë me Allahun? Nëse keni mundësi, ta shpjegoni me metoda shkencore, të natyrës ekonomike. Megjithëse asnjëherë familja ime nuk ka marrë kamatë dhe as që e kemi ndër mend ta bëjmë një gjë të tillë, por unë jam kureshtar të dëgjoj disa argumente përtej shpjegimeve fetare.
***
Përgjigjja:
Falënderimet i takojnë Allahut, paqja dhe bekimet e Tij qofshin mbi të Dërguarin e Tij Muhamedin ﷺ, mbi familjen e tij, mbi shokët e tij dhe mbi të gjithë ata që ndjekin rrugën e tij deri në Ditën e Gjykimit.
Paraprakisht ju përgëzoj juve dhe familjen tuaj që nuk jeni ndotur me këtë virus ekonomik dhe e lus Allahun që t’ju forcojë në këtë, që të mos keni nevojë asnjëherë për kreditë me kamatë.
Sa i përket kamatës, rrezikut të dëmeve si në aspektin ekonomik dhe atë fetar do të mundohemi ta përshkruajmë shkurtimisht duke qenë se këtu i trajtojmë gjërat më shkurt sesa në ndonjë aktivitet shkencor ose shkrim akademik.
E para: Kamata është e ndaluar rreptësisht dhe është prej mëkateve më të mëdha, të cilën e vërteton Kurani dhe Suneti i Resulullahut, ﷺ. Allahu thotë në Kuran:
“Ata që e hanë kamatën, ata nuk ngrihen ndryshe vetëm se si ngrihet ai i çmenduri nga të prekurit e djallit. (Bëjnë) Kështu ngase thanë: “Edhe shitblerja nuk është tjetër, por njësoj sikurse edhe kamata!” E, Allahu e ka lejuar shitblerjen, por e ka ndaluar kamatën.” (Bekare, 275)
Ndërsa i Dërguari i Allahut, ﷺ, ka thënë:
“Largojuni shtatë mëkateve shkatërruese.” I thanë të pranishmit: “Cilat janë ato, o i Dërguar i Allahut?” Pejgamberi, lavdërimi dhe shpëtimi i Allahut qoftë me të, tha: “T’i bësh shirk Allahut, sihri, vrasja e njeriut që ta ka ndaluar Allahu, përveçse me të drejtë, ngrënia e kamatës, ngrënia e mallit të jetimit, ikja nga fronti i luftës si dhe shpifja për motrat muslimane të pastra.” [1]
E dyta: Kamata është cilësuar si i vetmi mëkat me të cilin Krijuesi i shpall luftë robit të Tij.
Allahu thotë në Kuran: “O ju që besuat, kini frikë Allahun dhe nëse jeni besimtarë të sinqertë, hiqni dorë prej asaj që ka mbetur nga kamata. E në qoftë se nuk e bëni këtë (nuk hiqni dorë nga kamata), atëherë binduni se jeni në konflikt me Allahun dhe të Dërguarin e Tij. E nëse jeni penduar, atëherë juve ju takon kryet e mallit tuaj – askënd nuk dëmtoni, e as vetë nuk dëmtoheni.” (Bekare, 278, 279)
E treta: Kamata është shkak i mallkimit të Allahut.
Ibn Mesudi ka thënë: “Pejgamberi, ﷺ, e ka mallkuar atë i cili e ha (e merr) kamatën, ai i cili e jep, dëshmitarët dhe atë i cili e shkruan këtë kontratë.” Dhe ka thënë: “Ata janë njësoj (në mëkat).” [2]
Do ta përmbyll aspektin fetar me një hadith rrëqethës për çështjen e kamatës, e cila për shumë njerëz është bërë gjë e thjeshtë në përditshmërinë e tyre. Transmeton Ibn Mesudi, se Pejgamberi, ﷺ, ka thënë: “Kamata është shtatëdhjetë e tre lloje, më e lehta prej tyre (mëkati më i vogël i këtyre 73 llojeve) është sikur të martohet një njeri me nënën e tij.” [3]
Këto ishin disa nga argumentet fetare për çështjen e kamatës dhe rrezikun e saj në besimin e muslimanit. Sa u përket dëmeve të kamatës në jetën e përditshme, ato janë të shumta si në aspektin ekonomik, social dhe atë moral, janë si një epidemi shkatërruese, por do të përmendim vetëm disa pa u zgjeruar shumë në komentin e tyre. Me kamatë (fajde) merret vetëm ai që është i degraduar moralisht dhe nuk i intereson fare gjendja e nevojtarit, kurse banka është vetëm një fajdexhi i institucionalizuar.
Kamata ndikon në përhapjen e egoizmit dhe adhurimit të pasurisë, sikurse mbyt shpirtin solidar dhe bamirës, duke shkaktuar edhe konflikte familjare dhe shoqërore. Sistemi kamatar motivon shpenzimin e panevojshëm me anë të ofertave të ndryshme për t’i joshur klientët që të futen sa më thellë në kredi, të cilat ndoshta nuk mund t’i paguajnë gjatë gjithë jetës.
Sistemi kamatar grumbullon pasurinë që Zoti ka shpërndarë mes njerëzve. Kamata e grumbullon atë në duar të disa personave të caktuar dhe kjo mund të kuptohet me një matematikë të thjeshtë, ngase kamataxhiu fiton çdo herë në çdo transaksion, përderisa klienti i ekspozohet rrezikut të humbjes dhe fitimit, duke qenë kështu matematikisht në fund e gjithë pasuria njerëzore në duar të atyre që fitojnë gjithmonë. Për këtë Allahu na e ka tërhequr vërejtjen në Kuran që para 14 shekujsh kur thotë: “Që ajo (pasuria) të mos qarkullojë vetëm në duart e të pasurve tuaj”. (Hashr, 7)
Sistemi kamatar ka ndihmuar shumë në përhapjen e papunësisë së maskuar, e cila realizohet me anë të depozituesve që bëhen parazitë dhe mjaftohen me të hyrat dhe interesin e qëndrueshëm duke e privuar veten nga shumë projekte pune. Pronarët e pasurisë preferojnë t’u japin të tjerëve kredi me interes në vend të investimit të parave në projekte industriale, bujqësore e tregtare. Kjo detyrimisht e minimizon shansin e punës dhe kështu përhapet papunësia në shoqëritë ku mbretërojnë transaksionet kamatare.
Po mjaftohem me kaq duke e përmbyllur këtë përgjigje me një dëshmi të kohës, ku jo më larg se në vitin 2008, Amerikën dhe botën mbarë e kaploi një krizë ekonomike e paparë si rezultat i kamatës, spekulimeve dhe në përgjithësi transaksioneve të ndaluara me Islam.
Hoxhë Llukman Hoxha
—————————————————–
[1] Buhariu dhe Muslimi.
[2] Muslimi.
[3] Bejhekiu, Ibn Maxhe dhe Hakimi në mustedrekun e tij. Shejh Albani ka thënë se hadithi është sahih, shih “Sahih el Xhami”, 3539.
