Pyetja:
Cilat virtyte janë të vështira për t’i arritur?
***
Përgjigjja:
Falënderimi i takon Allahut. Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi Pejgamberin ﷺ.
Në lidhje me këtë në El-Munabbihat në një thënie të referuar Ali ibn Ebi Talibit, Allahu qoftë i kënaqur me të thuhet: “Katër virtytet e mëposhtme janë veprat më të vështira: Të jesh në gjendje të falësh ndërsa je i zemëruar, të tregosh bujari gjatë vështirësive, të ruash dëlirësinë përballë tundimit, edhe kur je vetëm, të flasësh gjithmonë të vërtetën përballë një tjetri që ia ka frikën ose nga i cili pret një përfitim”.
Falje gjatë zemërimit
Gëlltitja e zemërimit dhe falja në momentin kur zemërimi i një njeriu del si magma është një vepër që Kurani lavdëron dhe inkurajon njerëzit që të bëjnë. Për shembull: “Të cilët japin kur janë shlirë edhe kur janë në vështirësi dhe që e frenojnë mllefin, që ua falin (të keqen) njerëzve, e Allahu i do bamirësit….” (Ali Imran: 134). Me këtë ajet, Allahu thotë se gëlltitja e zemërimit dhe falja e të tjerëve është një cilësi e atyre që ia kanë frikën Zotit dhe atyre të devotshëm (ata që kanë takva). Ai xh.xh na kujton neve se gëlltitja e zemërimit është një detyrë aq e vështirë sa të gëlltitësh një kaktus të mprehtë. Sigurisht, shpërblimi për një person që kryen një vepër të tillë do të jetë më i madh në përputhje me rrethanat. Falja është e lehtë për një person që nuk shqetësohet nga askush, i cili është në gjendje të mirë, të cilit i është treguar mirënjohje dhe dashuri nga të tjerët. Ajo që me të vërtetë ka rëndësi është dhënia e hakut vullnetit të tij atëherë kur ai mërzitet dhe shqetësohet nga të tjerët dhe është I zemëruar për shkak të kësaj – të mos reagojë në të njëjtën mënyrë dhe të tregojë falje. Në të vërtetë, qënia njerëzore nuk është një krijesë që duhet të reagojë në të njëjtën mënyrë kur disa të tjerë e prekin atë me thumbat e tyre. Zoti i Plotfuqishëm, qoftë lartësuar Lavdia e Tij, nuk ka lënë asnjë zbrazëtsi në aftësitë njerëzore. Ai i Madhëruari ia dha njerëzimin rrugën për përsosmëri dhe i krijoi ato si qenie të përsosura. Ai u dha atyre një vullnet të tillë saqë kur një person është në gjendje të shfrytëzojë potencialin e tij të plotë, ai mund të kryejë veprimet më të vështira dhe t’i nënshtrojë ndjenjat e zemërimit dhe të tërbimit duke i marrë nën kontroll. Fjala për falje në arabisht është afv, dhe do të thotë “fshirje e diçkaje”. Kjo do të thotë, ju injoroni qëllimisht disa nga qëndrimet dhe sjelljet e shfaqura nga të tjerët të cilat ju shqetësojnë dhe zemërojnë, dhe praktikisht i fshini ato nga mendja juaj. Ju as nuk i lejoni që të gjitha këto negativitete të zënë vend në mendjen tuaj ose të lënë gjurmë në neuronet tuaja. Edhe nëse ju bëjnë presion deri në shkallën e ndikimit të shëndetit tuaj, ju i fshini ato. Kjo me të vërtetë është një vepër e vështirë për t’u përmbushur. Sidoqoftë, një person I cili është në gjendje ta përmbushë atë, domethënë, të ndërtojë një karakter të aftë për të harruar të këqijat e të tjerëve, atëherë shpërblimet në jetën e përtejme do të jenë shumë më ndryshe. Ka gjasa që në përgjigje të këtij qëndrimi falës, ndëshkimi Hyjnor për shkak të disa gabimeve dhe mëkateve të kryera nga ai person do të fshihet dhe ai do të bekohet me falje Hyjnore në këmbim për faljen e të tjerëve.
Tregoni bujari në kohë vështirësie
Është e lehtë për një person me një pasuri të konsiderueshme të jetë bujar sepse pasuria e tij nuk do të zvogëlohet seriozisht duke dhënë një pjesë të vogël të saj. Çfarë do të humbasë personi që ka një mijë dollarë nëse jep një dollar? Ajo që me të vërtetë ka rëndësi është të jesh në gjendje të japësh për hir të Zotit gjatë vështirësive. Si falje gjatë zemërimit është një ftesë për faljen hyjnore, bujaria gjatë kohëve të vështira është një ftesë për bujarinë hyjnore. Aliu, Allahu qoftë i kënaqur me të, tërheq vëmendjen ndaj virtytit altruist të itharit, që preferon të tjerët mbi veten; ithar është një person i cili jep ushqimin e tij dikujt tjetër edhepse ai vetë është i uritur dhe i etur. Zoti i Plotfuqishëm thotë kështu në lidhje me këtë çështje:”… nuk ndiejnë në gjoksat e tyre ndonjë nevojë (për zili a tjetër) nga ajo që u jepej atyre (muhaxhirëve), madje edhe sikur të kishin vetë nevojë për te, ata u jepnin përparësi atyre para vetvetes. Kush është i ruajtur prej lakmisë së vet, të tillët janë të shpëtuar.” (Hashr: 9). Gjatë betejës së Jermukut, një sahab me buzët e thara, në prag të ndrrimit të jetës, ishte gati të pinte ujin që sollën për të. Kur dëgjoi një sahab tjetër që po ndërronte jetë duke kërkuar ujë, kërkoj që të largonin ujin. Kur sahabiu i dytë mori ujin, ai dëgjoi të njëjtën ofshamë nga një i tretë dhe bëri thirrje për ujin që I jepej atij në vend të tij. Kjo përsëritet derisa uji u dërgua në shtatë njerëz të ndryshëm. Në fund, të gjithë u martirizuan dhe asnjë nga ata shpirtra altruistë nuk ishte në gjendje të pinte ujin. Është një nga shembujt më të mrekullueshëm dhe më të bukur të virtytit të itharit, preferimi i të tjerëve mbi veten, si një pasqyrim i jashtëm i të jetuarit për hir të të tjerëve në kuptimin e vërtetë dhe i qëndrimit besnik ndaj vlerave reale njerëzore.
Të jesh në gjendje të qëndrosh i dëlirë përballë tundimit kur je vetë
I Dërguari i Allahut ﷺ, iu referua shtatë kategorive të njerëzve që do të strehohen nën hijen e Fronit Hyjnor në Ditën e Gjykimit, kur nuk ekziston ndonjë hije tjetër. Ai ﷺ tregoi se njëri prej tyre është dikush që e refuzon ftesën e pahijshme të një gruaje me status dhe bukuri duke iu përgjigjur asaj me thënien: “Kam frikë nga Allahu”. [1] Në njëfarë mënyre, është e lehtë të dukesh i mirë në sytë e të tjerëve. Nuk është e lehtë për njerëzit që të kryejnë mëkat duke qënë ne prani të të tjerëve. Sidoqoftë, kur dikush gjen veten në vorbullën e një mundësie të tillë joshëse, kur dikush I pamoralshëm është duke u përpjekur ta joshë atë, është shumë e vështirë për të që të kontrolloj vullnetin e tij dhe të bëhet shembull i dëlirësisë; duke refuzuar tundimin e duke thënë si Pejgamberi Jusuf, paqja qoftë mbi të, bëri: “Zoti na ruajt!” (Jusuf: 23), duke marrë kështu një qëndrim të qartë kundër atij tundimi. Në situata të tilla kur dikush është i nxitur drejt gjërave negative, ai me të vërtetë duhet të ketë një vullnet çeliku për të qëndruar në mënyrë të përsosur me qëndrimin e një mali, pa u tronditur aspak. Pa dyshim, shpërblimi për një person që i reziston një tundimi të tillë do të jetë po aq i madh në të njëjtën shkallë. Gjatë kalifatit të Umar ibn el-Khattabit, Perëndia qoftë i kënaqur me të, një grua joshëse vuri sytë tek një djalosh i bukur dhe i vendosi një kurth atij. Një ditë, ajo disi arriti ta bënte atë të merrte një hap brenda derës së saj. Megjithatë, i riu e gjeti veten duke recituar ajetin me kuptimin e mëposhtëm: “Vërtet, ata që janë të ruajtur, kur i prek ndonjë iluzion nga djalli, ata përkujtojnë (All-llahun), dhe atëherë shohin (të vërtetën).”(Araf: 201). Pas kësaj, zemra e të riut u ndal dhe ai vdiq atje. Sahabët nuk dëshironin të informonin kalifin për këtë; ata morën trupin, i cili u gjet para shtëpisë së gruas së pamoralshme dhe e varrosën në heshtje. Kur ai e vërejti mungesën e këtij të riu të devotshëm, i cili normalisht zinte vendin në rendin e parë për namaz, Omar ibn el-Khattabi r.a pyeti se ku ishte. Sahabët i treguan atij për situatën. Pas kësaj, kalifi vrapoi në varrin e të riut dhe recitoi kuptimin e vargut: “E, për atë që i pat frikë paraqitjes para Zotit të vet, janë dy xhennete.” (Rrahman: 46) për të. Tregohet se një zë nga varri u përgjigj me fjalët e mëposhtme: “O udhëheqës i besimtarëve! Më është dhënë dy herë më shumë se kaq. ”
Duke folur të vërtetën kur kjo është e vështirë
Ai shpjegoi veprën e mirë përfundimtare që ai mendonte të ishte i vështirë si “duke folur kundër një tjetri prej të cilit ka frikë ose nga i cili pret ndonjë përfitim.” Në situata kur dikush i frikësohet ndonjë personi ose I janë premtuar disa përfitime prej tyre, nëse një person nuk qëndron moralisht i drejtë dhe të flet të vërtetën, por në vend të kësaj pajtohen që të angazhohen në një marrëveshje, atëherë mbajtësit e pushtetit praktikisht e lidhin atë dhe e sjellin nën kontroll të plotë. Ata pastaj e bëjnë atë të bëjë gjithçka që duan. Siç mund të shihet në raste të ndryshme në kohën tonë, frika është një faktor që pengon, paralizon dhe e paasftëson plotësisht një person gjatë ecjes në rrugën e drejtë. Po kështu, pritja e përfitimeve të caktuara e vë një person në pozicionin e një “djalli memec” i cili nuk mund të flasë kundër sunduesve shtypës. Ajo shkakton që personi me qëllim të shtrembërojë realitetin, të flasë gabimisht dhe të kryejë gabime. Sa shumë shohim shembuj të tillë të hidhur, kaq shumë njerëz sot po thonë të kundërtën e asaj që thanë dje për shkak të mundësive të caktuara që ju parashtruan para tyre, për shkak të disa shpresave me të cilat ushqehen ose për shkak të paralizës nga frika dhe ankthi. Ashtu si një kameleon, ato ndryshojnë nga një ngjyrë në një tjetër me ndryshimin e kushteve dhe kështu – Allahu na ruajtë – ata kryejnë gabime të njëpasnjëshme në një mënyrë që prishë jetën e tyre në të dy botët. Me anë të pritshmërive të ndryshme të përfitimeve, ato praktikisht jetojnë si skllevër dhe nuk mund të arrijnë të lirohen. Pra, është heroizëm i vërtetë të folurit e të vërtetes atëherë kur frika dhe përfitimet mbizotërojnë. Një akt i tillë heroik me siguri do të shpërblehet në përputhje me rrethanat në botën e ardhshme. Me pak fjalë, shpërblimet për veprat do të ndryshojnë sipas kohës dhe kushteve në të cilat ato janë realizuar. Megjithatë, një pikë nuk duhet harruar. Marrja e një shpërblimi shumë më të madh për përmbushjen e një vepre të vështirë varet nga ruajtja e sinqeritetit dhe nga mos bërja e ndonjë ankese të hapur ose të fshehtë. Me fjalë të tjera, për të fituar një shpërblim të madh në përputhje me vështirësinë e një vepre të caktuar, nuk duhet ankuar për vështirësitë. Duhet treguar durim ndaj të gjitha gjërave, të mos guxojë të kritikojë caktimin Hyjnor dhe ta bëjë veprën në një mënyrë të vetëdijshme dhe të vullnetshme.
