Pyetja:
Kush janë evlijatë? Cilat janë gradat apo shkallët e tyre?
***
Përgjigjja:
Falënderimi i takon Allahut.
Së pari:
Evlijatë (aleatët e Allahut) – në mënyrë të qartë dhe të shkurtër – janë njerëz besimtarë dhe të devotshëm, të cilët vazhdimisht janë të vetëdijshëm se Allahu i Lartësuar i vëzhgon ata në të gjitha çështjet e tyre, kështu që ata u përmbahen urdhrave të Tij dhe u kushtojnë vëmendje ndalesave të Tij. Allahu i Lartësuar thotë: “Pa dyshim, (për) aleatët (evlijat) e Allahut nuk do të ketë frikë për ta, as nuk do të pikëllohen. Ata që besuan dhe i frikësoheshin Allahut, Për ta është myzhde në këtë botë dhe në botën tjetër. Nuk ka ndryshim në fjalët e Allahut. Kjo është arritja e madhe.” (Junus: 62-64)
Hafiz Ibn Kethiri (Allahu e mëshiroftë) ka thënë : Këtu Allahu i Lartësuar na thotë se evlijatë e Tij janë ata që besojnë dhe i frikësohen Atij, siç i përshkruan Zoti i tyre. Pra, kushdo që i frikësohet Allahut dhe e kujton Atë, është vali (njëjës i evlijave). (Nuk do të ketë frikë për ta) për atë që i pret në të ardhmen tmerret e ringjalljes, (as nuk do të pikëllohen) për atë që kanë lënë pas në këtë botë. [1]
Abdullah ibn Mesudi, Ibn Abbasi dhe më shumë se një nga gjeneratat e hershme kanë thënë: Evlijat e Allahut janë ata që, nëse i shihni, ju kujtojnë Allahun. Kjo është transmetuar në një hadith marfu. Transmetohet se Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të) ka thënë: I Dërguari i Allahut ﷺ ka thënë: “Ndër robërit e Allahut ka disa të cilëve pejgamberët dhe dëshmorët do t’i kenë zili”. U tha: Kush janë ata o i Dërguar i Allahut, që t’i duam ata? Ai tha: “Ata janë njerëz që e duan njëri-tjetrin për hir të Allahut, jo për shkak të lidhjeve tregtare apo farefisnore. Fytyrat e tyre do të jenë të lehta mbi fronet e dritës. Ata nuk do të kenë frikë kur njerëzit të kenë frikë dhe nuk do të pikëllohen kur njerëzit të pikëllohen.” Pastaj lexoi ajetin: “Pa dyshim, (për) aleatët (evlijatë) e Allahut nuk do të ketë frikë për ta, as nuk do të pikëllohen”. (Junus: 62).” [2]
Së dyti:
Shkalla e vilajetit (të qenit vali i Allahut) ndryshon sipas besimit dhe frikës së një personi ndaj Allahut (takva). Secili besimtar ka një hise nga vilajet, dashuria për Allahun dhe afërsia me Të, por kjo pjesë ndryshon sipas veprave të tij të mira, si veprat fizike ashtu edhe ato të zemrës, me anë të të cilave ai afrohet më shumë me Allahun. Në bazë të kësaj, është e mundur që të ndahen shkallët dhe gradat e vilajetit në tri nivele:
1. Ai që i ka bërë padrejtësi vetes. Kjo i referohet besimtarit që bën mëkat. Ai do të ketë një shkallë të vilajahut në përpjesëtim me nivelin e tij të besimit dhe veprave të drejta.
2. Ai që është i moderuar. Kjo i referohet besimtarit i cili u përmbahet urdhrave të Allahut dhe i dëgjon ndalesat e Tij, por ai nuk përpiqet të bëjë vepra nënvlerësuese. Ai është i një niveli më të lartë të vilajetit se i pari.
3. Ai që është i pari në vepra të mira. Ky është ai që kryen vepra nënvlerësuese si dhe obligime, dhe arrin shkallën më të lartë të adhurimit ndaj Allahut të Lartësuar duke bërë vepra të zemrës. Ky është një nga nivelet më të larta të vilajetit. Nuk mund të ketë dyshim se profetësia është niveli më i lartë dhe më i lartë i vilajetit dhe të qenit aleat i Allahut të Madhëruar.
Shejhul-Islam Ibn Tejmije (Allahu e mëshiroftë) ka thënë në: Njerëzit janë të tre niveleve: ai që i bën padrejtësi vetes, ai që është i moderuar dhe ai që është i pari në vepra të mira. Ai që i bën keq vetes është ai që mëkaton duke mos kryer atë që është e urdhëruar ose duke bërë atë që është e ndaluar. Ai që është i moderuar është ai që bën obligime dhe përmbahet nga veprat haram. Ai që është i pari në veprat e mira është ai që i afrohet Allahut duke bërë çdo gjë që mundet nga veprat e detyrueshme dhe të rekomanduara (mustehabe) dhe duke u përmbajtur nga veprat haram dhe të papëlqyeshme (mekruh).[3]
Edhe pse ai që është i moderuar ose ai që është i pari në vepra të mira mund të bëjë disa mëkate, ato do të fshihen nga libri i tyre, qoftë me anë të pendimit – sepse Allahu i do ata që pendohen dhe Ai i do ata që pastrohen – ose me anë të veprave të mira që fshijnë veprat e këqija, ose me anë të fatkeqësive që shlyejnë veprat e këqija, ose me mjete të tjera. Të dyja kategoritë, ata që janë të moderuar dhe ata që janë të parët në vepra të mira, janë prej evlijave të Allahut të cilët Ai i përmend në Librin e Tij kur thotë: “Pa dyshim, (për) aleatët (evlijatë) e Allahut nuk do të ketë frikë për ta, as nuk do të pikëllohen”. (Junus: 62).” Kështu, përkufizimi i “evlijave” të Allahut janë besimtarët që i frikësohen Atij dhe e mbajnë mend Atë. Por këta evlija mund të ndahen në një grup të përgjithshëm, përkatësisht në ata që janë të moderuar dhe në një grup elitar, domethënë në ata që janë të parët në vepra të mira, edhe pse ata që janë të parët në vepra të mira janë nivelet më të larta, siç janë Profetët. dhe ata që janë të fortë dhe të vërtetë në besim (të sinqertët).
Profeti ﷺ i përmendi këto dy kategori në një hadith të cilin e transmeton Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të), nga Profeti ﷺ, i cili tha: “Allahu thotë: “Kushdo që shfaq armiqësi ndaj një aleati Tim, më ka shpallur luftë Mua. Robi Im nuk më afrohet me asgjë më të dashur prej Meje sesa obligimet fetare që i kam urdhëruar, dhe robi Im vazhdon të më afrohet Mua me vepra nënçmuese që Unë ta dua atë. Pra, kur ta dua, do të jem dëgjimi i tij me të cilin ai dëgjon, shikimi i tij me të cilin sheh, dora e tij me të cilën godet dhe këmba e tij me të cilën ecën. Pra, me ndihmën dhe udhëzimin Tim ai do të dëgjojë, me ndihmën dhe udhëzimin Tim do të shohë, me ndihmën dhe udhëzimin Tim do të godasë dhe me ndihmën dhe udhëzimin Tim do të ecë. Nëse ai do të kërkonte (diçka) prej Meje, Unë me siguri do t’ia jepja, dhe nëse do të kërkonte strehim tek Unë, me siguri do t’ia jepja. Unë nuk hezitoj të bëj asgjë, siç hezitoj t’ia marr shpirtin robit Tim besimtar, sepse ai e urren vdekjen dhe Unë e urrej ta lëndoj atë, por nuk ka shpëtim prej saj.” [4].
Sa i përket besimtarit i cili i bën padrejtësi vetes, ai e arrin wilayahin në përpjesëtim me nivelin e besimit dhe devotshmërisë së tij, ashtu siç ka të kundërtën e asaj në raport me nivelin e veprave të tij të këqija, sepse një individ mund të bëjë edhe vepra të mira që sjellin shpërblim dhe veprat e këqija që sjellin dënim, kështu që ka mundësi që ai të shpërblehet dhe të dënohet. Ky është mendimi i të gjithë sahabëve të të Dërguarit të Allahut ﷺ dijetarët kryesorë të Islamit dhe Ehli Suneti dhe Xhemati, të cilët thonë se askush që ka pesha e besimit të një atomi në zemrën e tij do të qëndrojë përgjithmonë në zjarr.
Shejh Ibn Uthejmin ka thënë: Kush është besimtar dhe i frikësohet Allahut është evlijau (aleat) i Allahut, e kush nuk është i tillë nuk është evlijau i Allahut. Nëse ai ka pak besim dhe frikë ndaj Allahut, atëherë ai ka njëfarë mase të evlijaut. Fundi i citatit. Së treti: Vilajeti nuk është monopol dhe nuk është ekskluziv për një klasë të caktuar njerëzish. Nuk mund të trashëgohet dhe nuk mund të jepet si medalje. Përkundrazi është një status i dhënë hyjnisht që fillon në zemër me dashurinë dhe nderimin e Allahut, qoftë i lavdëruar dhe lartësuar, dhe reflektohet në sjelljen e një personi, në mënyrë që ai individ të arrijë dashurinë dhe sundimin e Allahut, qoftë i lartësuar. [5]
Së katërti:
Evlijau nuk do të thotë që një person mund të bëjë vepra haram ose të lërë obligimet; përkundrazi nëse një person e bën këtë, kjo tregon se i mungon wilayeti. Në të njëjtën mënyrë, nuk i lejon askujt tjetër të ekzagjerojë me ata që ata i quajnë evlija – të cilët mund të mos e meritojnë këtë – dhe t’i ngrejë ata në nivelin e profetësisë, në atë masë sa të mos refuzojnë asnjë udhëzim që ata japin. ata, dhe nuk do të debatonin asnjë pikëpamje apo opinion që ata sugjerojnë. E gjithë kjo hyn nën titullin e teprimit, të cilin Allahu i Lartësuar e ka ndaluar, sepse është një nga shkaqet më të mëdha të rënies së njerëzve në shirk (shoqërimi i të tjerëve me Allahun). Disa njerëz e kanë tejkaluar këtë shenjë dhe kanë rënë në shirk të madh për shkak të dështimit për të kuptuar siç duhet kuptimin e wilayahut dhe statusin e evlijave. Prandaj i sheh ata duke thirrur evlijat në vend të Allahut, duke u bërë kurbane dhe oferta të tjera dhe duke i rrethuar varret e tyre. Së pesti: Për sa i përket thirrjes së evlijave “miq të Allahut (ashab Allah)”, nuk ka asgjë që sugjeron se kjo është një mënyrë e shëndoshë për t’i përshkruar ata. Më të mirët e evlijave të Allahut të Madhëruar, janë të dërguarit dhe profetët, pastaj shokët e Profetit Muhamed ﷺ, pastaj ata që erdhën pas tyre, pastaj ata që erdhën pas. ato. Ne nuk e dimë se shprehja “ashab Allah (miq të Allahut)” i është dhënë ndonjërit prej tyre.
Përkundrazi, është transmetuar saktë nga i Dërguari i Allahut ﷺ se ata quhen Ehlul-Kur’an (populli i Kur’anit) ose Ehl Allah (populli i Allahut). Është transmetuar se Pejgamberi ﷺ ka thënë: “Allahu ka popullin e vet në mesin e njerëzve”. Ata thanë: O i Dërguari i Allahut, kush janë ata? Ai tha: “Ithtarët e Kur’anit, populli i Allahut dhe ata që janë më të afërt me Të”.[6]. Njerëzit e Kuranit janë ata që e kanë mësuar përmendësh, e recitojnë dhe veprojnë në përputhje me mësimet e tij. Populli i Allahut janë evlijatë (miqtë e ngushtë) të Tij, të cilët janë të afërt me Të sa njeriu me familjen e tij. Allahu e di më së miri.
islamqa.info
——————————————-
[1] Tefsir el-Kur’an el-‘Azim (4/278)
[2] Transmetohet nga Ebu Davudi me një isnad xhejid. Ai u klasifikua si sahih nga al-Albani në es-Silsilah es-Sahihah (7/1369).
[3] Mexhmu’ul-Fetava (10/6)
[4] Buhariu
[5] Fetaua Muhimmeh (fq. 83)
[6] Imam Ahmedi (11870) dhe Ibn Maxhe (215). I klasifikuar si sahih nga al-Albani në Sahih Ibn Maxhe.
