Pyetja:
Ndjenjat miqësore mes njerëzve mund të lëndohen për shkak të ndonjë sjelljeje të papritur dhe kështu mendimi i mirë për njëri-tjetrin mund të dobësohet. A është kjo si pasojë e pa pjekurisë sonë në besim? Dhe si mund të arrijmë besim të përkryer dhe ta mbajmë atë?
***
Përgjigjja:
Profeti Muhamed ﷺ ishte lutur që ummeti i Tij të mos shfarosej nga faqja e tokës, që të mos vuante nga uria, dhe që të mos sulmohej nga një armik që do kishte mundësi ta shkatërronte shumicën e besimtarëve: Ai tha se lutjet e Tij ishin pranuar. Sipas këtij hadithi, ne mund të themi se ummeti i Tij nuk do të vuan nga një shkatërrim i përgjithshëm, dhe nuk do të qëndrojnë të pushtuar nga të tjerët . Por, Pejgamberi ﷺ tha në të njëjtin hadith se lutja e njëjtë për gjakderdhjet dhe ngatërresat mes ummetit nuk iu pranua. [1]
Arsyeja se pse kjo lutje nuk është pranuar, ndoshta është se mundësia për arritjen e kësaj qëndron brenda njerëzores. Njerëzit janë të bekuar më arsye dhe kapacitet mendor. Nuk është në harmoni me dinjitetin njerëzor që njerëzit të mblidhen sa këtu sa atje, kundër vullnetit të tyre. Qeniet njerëzore duhet që me vullnetin e tyre të kërkojnë mundësinë e të jetuarit së bashku më të tjerët në paqe.
Allahu i Madhëruar ka thënë: “Ne do ti sprovojmë njerëzit me njëri-tjetrin.” (Enam: 53)
Duke u përmendur vazhdimisht në ajete që njerëzit do testohen me anë të njëri-tjetrit , Zoti i paralajmëron myslimanët për një rrezik të madh që iu kërcënohet atyre. Zoti i Gjithëfuqishëm na bën ne të kalojmë nëpër teste në mënyra të ndryshme; ndonjëherë me sëmundje, me fatkeqësi, me adhurime, dhe ndonjëherë tjetër me anë të dëshirës sonë për gjynahe. Provimi i njerëzve me njëri-tjetrin është një metodë tjetër e testimit. Çdo person është i veçantë; Allahu i krijoi të gjithë njerëzit si krijesa të ndryshme në vetvete. Ne të gjithë kemi personalitete të ndryshme; askush s’është i njëjtë me dikë tjetër. Duke na krijuar në mënyra të ndryshme Allahu shfaqë Emrat e Tij të Bukur dhe Atributet e Tij të Lavdishme dhe kështu na vendos neve test me shpërblime, nëse i kalojmë ato. Ky test kërkon pranim të ndryshimit me karaktereve të personave; është me anë të kësaj njohjeje që njerëzit mund të jetojnë bashkërisht, pa marrë parasysh dallimet.
Ne nuk duhet harruar se një person që shfaq qëndrime të këqija në këtë rast nuk do të thotë se është një person i keq. Duke e shikuar si të tillë, sidomos nëse ai person është një besimtarë, është një këndvështrim i çorientuar dhe pasqyron mospërfilljen e tij. Për më shumë, të shikuarit në atë mënyrë të një besimtari do të thotë se vetë personi në fakt është në një gjendje të të keqe; ai në atë rast mund të merr një goditje në atë rast dhe pastaj mund të ndodhë në mosmarrëveshje të rëndë. Pra, në vend që të marrim gjykime të menjëhershme për një person, është më e rrugës që të mendojmë për një zgjidhje për mosmarrëveshjet tona dhe të pajtohemi. Personi që e merr hapin e parë në këto lloj ngjarjesh mund të konsiderohet një hero. Profeti ﷺ thotë: “kur dy persona janë të zemëruar me njëri tjetrin, i virtytshëm është ai që e bën përshëndetjen e parë.” [2]
Ajeti në vazhdim urdhëron si në vazhdim: “Nuk është e barabartë e mira dhe e keqja. Andaj, (të keqen) ktheje me mirësi, se atëherë ai, mes teje dhe të cilit ka armiqësi, do të bëhet (si) mik i afërt.” (Fusilet: 34)
Në kundërshtim me urdhërat Hyjnore
Unë ndonjëherë pendohem thellësisht dhe ndjejë dhimbje të madhe kur dobësi dhe mungesa ndershmërie të tilla shfaqen, për kundër urdhëresave dhe paralajmërimeve të mësipërme. Është e pazakonte kjo ndodhi me dy persona, që normalisht takohen me njëri-tjetrin në mbledhje shpirtërore dhe diskutojnë çështje lidhur me besimin, dhe të kenë mosmarrëveshje të tilla. Kjo do të thotë se njerëz të tillë nuk kanë mundësi të kuptojnë urrejtjen që ndjejnë ndaj besimtarëve, dhe mashtrimet që janë planifikuar nga qarqe të kundërta me mbushura me armiqësi; këto mund të pengojnë shumë punë të mira. Nëse këto kurthe dhe urrejtje ndaj besimtarëve janë çështje të zakonshme, atëherë çfarë është e rëndësishme për ta, që krenaria dhe nderi i tyre të mos mirren parasysh. Pra për ne, a është më e rëndësishme mohimi i urdhërave të Krijuesit dhe te të Dërguarit të Tij apo një fjalë që na është thënë!?
Çfarë vlerësojmë më shumë? Ne duhet të kemi kujdes që të mos i mbivlerësojmë çështjet e rrejshme në vend të çështjeve me rëndësi shumë më të madhe se to. Allahu na bekoi me arsye, madje edhe me më shumë, me besim dhe aftësinë e të kuptuarit. Prandaj, është i domosdoshëm analizimi se ku qëndrojnë njerëzit, edhe pse ata kanë të njëjtin emërtim në besim dhe vlera. Ata besojnë të njëjtin Krijues, Sundues, të njëjtin Zot, ndoshta edhe të njëjtin të Dërguar dhe fe, dhe kthehen në të njëjtin drejtim gjatë lutjeve; ata ndoshta jetojnë edhe në të njëjtin vend dhe janë të përkushtuar në të njëjtat qëllime, duke ecur në të njëjtën rrugë… qindra vlera të përbashkëta duhet ti bashkojnë njerëzit, por ne ende kemi mosmarrëveshje për gjërat që janë aq të vogla sa krahët e mizës. Nëse dikush më shan, kjo nuk më jep të drejtën që t’ia kthejë në të njëjtën mënyrë.
Pejgamberi ﷺ ka thënë: “Nëse për Zotin bota do kishte vlerë sa krahu i mizës, jobesimtarët nuk do ishin lejuar të pinin qoftë edhe një pikë uji.” [3] Bota është aq e parëndësishme që jobesimtaret janë të lejuar që të pijnë. Nëse kjo është vlera e kësaj bote, atëherë çfarë rëndësie kanë disa fjalë të pështira për ata shokë të cilët ndahen për shkak të tyre? Si mund të kuptohet kjo?
Dikush kishte thënë se “bota nuk është një komoditet për të cilin ja vlejnë mosmarrëveshjet.” Nuk besoj se dikush mund ta konsideroj këtë ekzagjerim. Por , sa e praktikojmë këtë në jetët tona? Duke i menduar këto, unë e pyes veten “për çfarë arsye po lexojmë, duke kaluar kohen me Kuran dhe sunetin e Pejgamberit ﷺ, ose me analizimin e çështjeve të ndryshme?” Për ç‘arsye shpenzojmë kohen në këto çështje nëse nuk na ndihmojnë që të arrijmë përkryerjen njerëzore?
Jam rrethuar nga ata që nuk falin
Ne të gjithë kemi nevojë për riaftësim; ne kemi nevojë që të pasqyrojmë në ndershmërinë tonë dhe që të rishikojmë njerëzoren. Kjo është e nevojshme për të gjithë ne. është e lehtë theksimi i çështjeve të parëndësishme dhe fillimi i thashethemeve që qëndrojnë në maje të gjuhëve tona; mendjet dhe zemrat e pastërta nxihen me katranin e përfoljes.
Le tua jap një shembull të rëndësisë së kësaj çështjeje; nëse një nga shokët ngrihet nga ulësja e tij dhe largohet nga dhoma, dhe nëse unë mendoj ose them hapurazi “Unë mendoj se ai është i tronditur nga gjumi i tepërt, prandaj ai po e lëshon mbledhjen që të flejë diku tjetër” ai mund të lëndohet nëse do ta kishte dëgjuar këtë. Çfarë do më takonte mua që të bëja është që të kërkoja falje në momentin që do ta takoja. Përgojimi është një mëkat i madh. Pejgamberi ﷺ, ka thënë: “Përgojimi është më e keqe se zinaja në aspektin se Zoti mund ta falë zinan nëse pendohet sinqerisht dhe vendos që ta mos përsëris atë. Ndërsa, një njeri që përfolë dikë duhet të kërkojë falje nga ai person që ka përfolur dhe të pendohet tek Zoti në të njëjtën kohë.” Përfolja e një personi që ka shumë ndjekës mund të bëhet mëkat shumë i madh, sepse ajo shkelë të drejtat e të gjithë ndjekësve. Kjo është një çështje delikate. Vetëm nëse i vlerësojmë ato që Zoti i Gjithëfuqishëm të rëndësishme, atëherë shumë gjëra të parëndësishme do t’i zëvendësojnë ato.
Ne kemi gabime të mëdha në besimin tonë; është sigurt i mangët. Ne kemi hapësira të mëdha në përkushtimin tonë sa i përket parimeve bazë të besimit, në nivelin personal dhe shoqëror. Ne duket se nuk kemi besim të plotë në ekzistencën e Zotit dhe të prezencës së Tij të gjithanshme, apo në faktin se vullneti i Tij është mbi të gjitha gjërat tjera, e as në Jetën e Amshueshme ku do të pyetemi për gjërat që kemi bërë në këtë botë.
Unë ndjehem i mërzitur dhe i zhgënjyer nga sjelljet që nuk i përkasin një besimtari të vërtetë; në të vërtetë, për asnjë dobësi në këtë drejtim, më thyhet zemra kur shoh shokë që nuk janë në gjendje ta falin njëri tjetrin, prej atyre që shikojnë të metat e tjerëve, dhe nga ata që mbajnë “shënim” rreth mëkateve të të tjerëve si shënimet e Engjëjve, dhe nga ata që i shpërfillin veprat e mira të të tjerëve.
Le të mos kemi ndonjë mendim që mund të na dobësoj miqësinë tonë madje as në ëndërr. Nëse ne besojmë, le të përgatitemi t’i nderojmë edhe ata që bëjnë vepra të këqija dhe ata që na kthyen kurrizin. Le ta bëjmë princip të jemi të paduar ndaj atyre që na godasin dhe të pafjalë ndaj atyre që na mallkojnë.
———————————
[1] Muslimi, Fitan, 19/20
[2] Buhariu, Adab, 62
[3] Tirmidhiu, Zuhd 13
[4] Bejhakiu, Shuabu’l-iman, 14:255
