Pyetja:
A është i padrejtë ai baba i cili e ndan pasurinë në mënyrë të barabartë në mes të fëmijëve të tij të mëdhenj dhe atyre të vegjël?
***
Përgjigjja:
Falënderimi i takon Allahut.
Së pari: Është e detyrueshme të silleni me drejtësi ndaj fëmijëve kur jepni. Është e detyrueshme të silleni me drejtësi kur u jepni atyre ndonjë gjë dhe kur u jepni dhurata, për shkak të transmetimeve të Buhariut (2587) nga Amiri, i cili tha: “Kam dëgjuar en-Nu’man ibn Besheer (Allahu qoftë i kënaqur me të) duke thënë në minber: “Babai im më dha një dhuratë, dhe Amrah bint Rawaahah [nëna e tij] tha: “Nuk do ta pranoj atë nëse nuk i kërkon të Dërguarit të Allahut ﷺ të bart dëshmitar për këtë. Kështu ai shkoi te i Dërguari i Allahut ﷺ dhe i tha: “Unë i kam bërë dhuratë djalit tim nga Amrah bint Rawaahah, por ajo më tha që të kërkoj që të dëshmosh për këtë, o i Dërguar i Allahut.” Ai ﷺ tha: “A u keni dhënë diçka të ngjashme pjesës tjetër të fëmijëve tuaj?” Ai tha: Jo. I Dërguari i Allahut ﷺ tha: “Kini frikë Allahun dhe silluni me fëmijët tuaj me drejtësi”. Kështu ai u kthye dhe mori dhuratën e tij. [1]
Sipas një transmetimi tjetër, Pejgamberi ﷺ tha: “Mos më kërkoni të dëshmoj për padrejtësinë.” [2]. Vendimi për shpenzimet për mbajtjen e fëmijëve është i ndryshëm nga vendimi i dhënies së dhuratave.
Sa i përket shpenzimeve për mirëmbajtjen e fëmijëve, secilit fëmijë duhet t’i jepet sipas nevojës së tij. Pra, të shpenzosh për një fëmijë të rritur nuk është njësoj si të shpenzosh për një që është ende i vogël, dhe të shpenzosh për atë që studion në universitet nuk është si të shpenzosh për atë që studion në shkollën fillore. Fëmija që ka mbushur moshën e martesës dhe duhet të martohet nuk është si ai që nuk e ka mbushur atë moshë, apo ai që e ka mbushur atë moshë, por nuk ka nevojë të martohet.
“Babai dhe nëna dhe të afërmit e tjerë duhet të tregojnë drejtësi kur duan t’u japin dhurata atyre që mund të trashëgojnë prej tyre për shkak të lidhjeve të gjakut, fëmijëve ose të afërmve të tjerë – si babai, nëna, vëllai, nipi, daja nga babai dhe kushëriri nga babai. – duke dhënë sipas pjesëve të tyre të trashëgimisë. … Nuk është e detyrueshme të tregohet drejtësi në atë mënyrë kur jepni dhurata me vlerë të vogël, sepse gjëra të tilla zakonisht anashkalohen pasi nuk ndikojnë asgjë. Por në rastin e mbajtjes dhe veshjes, është e detyrueshme që secilit t’i jepet ajo që i mjafton nevojave të tij, e jo të japë sipas pjesëve të trashëgimisë.” [3].
Shejh Ibn Uthejmin (Allahu e mëshiroftë) ka thënë, duke vënë në dukje ndryshimin midis dhuratave dhe mirëmbajtjes: “Nga fjalët e autorit për dhënien e dhuratave mund të kuptojmë se kur bëhet fjalë për mirëmbajtjen, ajo nuk duhet të përpunohet në bazë të pjesëve të tyre të trashëgimisë; përkundrazi duhet të jetë sipas nevojave të tyre. Pra, është thelbësore të jemi të drejtë kur bëhet fjalë për mirëmbajtjen, që nënkupton shpenzimin për fëmijën sipas nevojës së tij. Nëse ndodh që femra është e varfër dhe mashkulli është i pasur, atëherë në këtë rast ai duhet të shpenzojë për femrën dhe nuk ka pse t’i japë të njëjtën shumë mashkullit, sepse shpenzimi në këtë rast është për të plotësuar një nevojë.
Kështu, kur bëhet fjalë për mirëmbajtjen, trajtimi i fëmijëve në mënyrë të drejtë dhe të barabartë do të thotë t’i japësh secilit fëmijë mjaftueshëm për të mbuluar nevojat e tij ose të saj. Pra, nëse supozojmë se njëri prej tyre është duke shkuar në shkollë dhe ka nevojë për para për të mbuluar shpenzimet e shkollimit të tij, si libra, fletore, stilolapsa, bojë dhe të ngjashme, dhe fëmija tjetër nuk po mëson, dhe ai është më i madh, por po nuk ka nevojë për asgjë, nëse (babai) i jep fëmijës së parë, a është i detyruar t’i japë diçka të ngjashme tjetrit?
Përgjigjja është: ai nuk duhet ta bëjë këtë, sepse të jesh i drejtë në lidhje me mirëmbajtjen do të thotë t’i japësh secilit fëmijë atë që i nevojitet.
Për shembull, nëse djali ka nevojë për një gutrah (mbulesë) dhe kapak, vlera e së cilës është njëqind rijalë, dhe vajza ka nevojë për vathë, vlera e të cilave është një mijë rial, çfarë është e drejtë?
Përgjigjja është: “Ajo që është e drejtë është t’i blesh djalit gutrah dhe kapakun për njëqind rijalë, dhe vathët vajzës t’i blesh për një mijë rijalë, që është dhjetëfishi i asaj që shpenzohet për djalin. Kjo është ajo që është e drejtë.” Një shembull tjetër është nëse njëri prej fëmijëve ka nevojë për ndihmë për t’u martuar dhe tjetri nuk ka nevojë për këtë. Çfarë është e drejtë? Përgjigja është: “Ai duhet t’i japë atij që duhet të martohet dhe të mos i japë asgjë tjetrit. Prandaj, konsiderohet e gabuar ajo që bëjnë disa njerëz kur ndihmojnë fëmijët që kanë arritur moshën e martesës të martohen dhe kanë fëmijë më të vegjël.”
Në një rast të tillë, babai mund të shkruajë në testamentin e tij: “Unë u lë trashëgim fëmijëve të mi që ende nuk janë martuar para nga një e treta e pasurisë sime për t’i mundësuar secilit prej tyre të martohet.” Kjo nuk lejohet, sepse ndihma për martesën e fëmijës vjen nën titullin e plotësimit të një nevoje dhe këta fëmijë (të cilët janë ende të mitur) nuk e kanë arritur ende moshën e martesës. Pra, bërja e këtij amaneti ndaj tyre është haram dhe nuk duhet të ekzekutohet. Në fakt, nuk lejohet që trashëgimtarët ta ekzekutojnë këtë testament, përveç në rastin e atij që është i rritur në moshë të pjekur, nëse ai dëshiron ta bëjë këtë. Nuk ka asgjë të keqe në këtë, por ai duhet ta bëjë atë nga pjesa e tij e trashëgimisë.” [4].
Bazuar në këtë, ajo që po bën ky baba duke u dhënë në mënyrë të barabartë të gjithë fëmijëve të tij është qartësisht e gabuar, sepse shpenzimi për mirëmbajtjen e tyre duhet të jetë në përpjesëtim me atë që ata kanë nevojë, dhe mbajtja e një fëmije që është ende i vogël nuk është si mbajtja e një fëmije. i cili është i rritur. Ajo që merr fëmija më i vogël që është e tepërt për nevojat e tij konsiderohet si dhuratë dhe dhuratat duhet të jepen me drejtësi dhe kjo nuk ndodh në këtë rast.
Pra, nëse ai i jep secilit fëmijë pesëqind paund, për shembull, dhe mbajtja e fëmijës së vogël kushton njëqind paund, ndërsa ajo e fëmijës tjetër që është rritur kushton treqind, atëherë në fakt ai i ka dhënë fëmijës më të vogël një dhuratë. prej katërqind paund, ndërsa fëmijës së rritur i ka bërë dhuratën prej dyqind paund. Kjo është një mënyrë e padrejtë për të dhënë dhurata. Për sa i përket mënyrës se si duhet të jemi të drejtë në dhënien e dhuratave për meshkujt dhe femrat, ka dallime në mendimet e studiuesve.
Ka dy pikëpamje, e para prej të cilave është se femrës duhet t’i jepet njësoj si mashkullit. Ky është këndvështrimi i shumicës. Pikëpamja e dytë është se femrës duhet t’i jepet gjysma e asaj që merr mashkulli. Ky është mendimi i hanbelive. Në lidhje me dhënien e dhuratave për gratë e tij, ai mund t’u japë atyre çfarë të dojë dhe duhet t’i trajtojë ato në mënyrë të barabartë në këtë drejtim.
Përfundimi: Ju duhet ta këshilloni babanë tuaj dhe t’i shpjegoni atij ndryshimin midis mbajtjes dhe dhuratave dhe se është e ndaluar të tregoheni të padrejtë kur u jepni dhurata fëmijëve. Nëse shpenzon për të gjithë fëmijët e tij dhe u jep atyre atë që kanë nevojë për mirëmbajtje, secili sipas gjendjes së tij ose të saj, atëherë ai dëshiron që të ndajë pjesën tjetër të pagës së tij ose çfarëdo pasurie, mes tyre, ai mund ta bëjë këtë, me kusht që ai të jetë i drejtë në bazë të asaj që kemi shënuar më lart.
Allahu e di më së miri.
islamqa.info
[1] Buhariu (2587)
[2] Buhariu (2650)
[3] Keshshaaf el-Kina’ (3/309)
[4] Sherh el-Mumti‘ 4/599
Comments are closed.