A i ka krijuar Allahu krijesat në errësirë, e pastaj nuk është udhëzuar kush prej tyre, pos ai që Allahu i ka hedhur dritë?

Përgjigjja:

Kjo gjë është transmetuar nga Abdullah bin Amr bin El-As (Allahu qoftë i kënaqur me të!), se Profeti ﷺ ka thënë: “Allahu i krijoi krijesat në errësirë dhe pastaj u hodhi atyre prej dritës së tij. Ai që u prek nga ajo dritë u udhëzua dhe ai që nuk u prek prej saj humbi.” [1]

Fjala e tij [Allahu i krijoi krijesat në errësirë] do të thotë: në errësirën e natyrshmërisë së tyre: errësira e paditurisë, errësira e ndjekjes së dëshirave dhe errësira e shkujdesjes ndaj vetës së tij, përsosmërisë së saj dhe çfarë e bën atë të lumtur në këtë botë dhe tjetrën.
Të gjitha këto janë errësira në të cilat është krijuar robi siç thekson Ibn Kajim në librin e tij “Hidajet El-Hajara”.

Hadithi flet për kohën e krijimit të shpirtrave menjëherë pas krijimit të Ademit -alejhi selam- kur Allahu i Madhëruar i nxori ata nga shpina e tij (Ademit) siç ka ardhur në hadith: “Allahu i madhëruar ua ka marrë besën e besimit (njerëzve) që kur i nxori ata nga shpina e Ademit prej çdo njeriu që krijoi dhe i përhapi para tij si grimca të vogla.” [2]
Nuk është për qëllim në hadithin e errësirës mohimi i asaj që njihet si El-Fitra (fjalë me të cilën emërtohet animi i njerëzve nga besimi në krijuesin e tyre dhe njësimin e tij) sepse këtë e kanë gjithë njerëzit bazuar në besën e lartpërmendur mirëpo është për qëllim errësira e paditurisë në lidhje me detajet e besimit dhe çfarë kërkohet prej tij.
Ibn Kajimi gjithashtu në lidhje me përmbajtjen e hadithit të errësirës thotë:
“Ky hadith i madh është bazë prej bazave të besimit dhe me të hapet një portë e madhe prej portave të sekreteve të kaderit (caktimit të Allahut) dhe urtësisë së tij. Dhe Allahu i madhëruar është Ai i cili jep sukses. Kjo dritë të cilën Allahu i madhëruar ua hodhi atyre (njerëzve) është ajo e cila u dha jetë dhe i udhëzoi dhe El-Fitra mori pjesën e saj prej saj, por ajo përderisa nuk mund të mjaftohej vetëm me të, ua plotësoi atë me shpirtin që ua hodhi profetëve -alejhim selam- dhe me dritën që ua shpalli atyre. El-Fitra arriti ta njohë atë (dritën e shpalljes të ardhur nga profetët) me atë dritën e hershme të cilën e mori ditën e hedhjes së saj dhe kështu u bashkuan drita e shpalljes dhe e profetësisë me dritën e natyrës së krijimit duke u bërë dritë mbi dritë dhe prej saj: ndritën zemrat, shkëlqyen fytyrat, u ngjallën shpirtrat dhe u nënshtruan trupat për në punë të mira me vullnetin dhe dëshirën e tyre.”

Pra, animi i krijesave nga besimi është i saktë por sukses në besimin e tij në këtë botë për të ndjekur dritën e mësimeve të profetëve nuk do të ketë veçse ai i cili ka parë dritën e Allahut në kohën e krijimit të shpirtrave. S’ka dyshim se atë dritë e kanë parë vetëm ata të cilët i ka ditur Allahu me dijen e tij se do të udhëzohen sepse dija e tij ndryshon nga dija e krijesave. Prej dijes së tij është se Ai i di gjërat para se të ndodhin siç i di gjithashtu ato në kohën kur ndodhin dhe pas ndodhjes së tyre, madje edhe ato që nuk do të ndodhin sikur të ndodhnin si do të ndodhnin. Mbi këtë bazë është ndërtuar kaderi i tij, i madhëruar qoftë Ai në lartësinë e Tij.

Dr Abdullah Nabolli