Pyetja:
Cilat janë regullat rreth faljes së namazit në karrige?
***
Përgjigjja:
Falënderimi i takon Allahut. Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të Dërguarin e Tij, ﷺ.
Së pari: Qëndrimi në këmbë, ruku dhe sexhdeja janë shtylla ose pjesë thelbësore të namazit. Kushdo që mund t’i bëjë ato, është e detyrueshme për të që t’i bëjë ato në mënyrën e përcaktuar në Sheriat. Kushdo që nuk mund t’i bëjë ato për shkak të sëmundjes ose pleqërisë, është sunet për të të ulet në tokë ose në karrige. Allahu thotë: “Kujdesuni denjësisht për namazet (pesë) veçanërisht namazin e mesëm (d.m.th. namazin më të mirë – ikindisë). Dhe qëndroni para Allahut me bindje.” (Bekare: 238)
Transmetohet se Imran ibn Husejn (Allahu qoftë i kënaqur prej tij) ka thënë: Unë kisha hemorroide, kështu që e pyeta Pejgamberin ﷺ për faljen e namazit. Ai tha: “Faluni në këmbë; nëse nuk mundeni, atëherë faluni ulur; e nëse nuk mundeni, atëherë faluni (shtrirë) anash.” [1]
Ibn Kudame el-Makdisi ka thënë: Dijetarët janë pajtuar njëzëri se nëse një person nuk mund të qëndrojë në këmbë, atëherë ai mund të falet ulur. [2]
El-Nevevi ka thënë: Umeti është pajtuar njëzëri se kushdo që nuk mund të qëndrojë në këmbë gjatë namazit farz, mund të falet ulur dhe nuk ka pse ta përsërisë atë. Shokët tanë thanë: Shpërblimi i tij nuk do të jetë më i vogël se shpërblimi i faljes në këmbë, sepse ai është i falur. Është vërtetuar se i Dërguari i Allahut ﷺ ka thënë: “Nëse një person është i sëmurë ose udhëton, i njëjti shpërblim do t’i shkruhet për atë që ka bërë, kur nuk po udhëtonte dhe ishte i shëndetshëm.” [3]
El-Shaukani ka thënë: Hadithi i Imranit tregon se lejohet falja e ulur për atë që ka arsyetim dhe nuk qëndron në këmbë, ndërsa ai që ka arsyetim dhe nuk mund të falet ulur të falet i shtrirë në krah. [4]
Shejhul Islam Ibn Tejmije ka thënë: Muslimanët janë pajtuar se nëse një adhurues nuk është në gjendje të kryejë disa nga detyrat e detyrueshme të namazit, siç është qëndrimi në këmbë, leximi, ruku, sexhdeja, mbulimi i avresit, kah kibleja etj. [5]
Në bazë të kësaj, nëse njeriu fal namazin e detyrueshëm ulur kur ka mundësi të qëndrojë në këmbë, namazi i tij është i pavlefshëm. Së dyti: Duhet të theksohet se nëse një person përjashtohet nga qëndrimi në këmbë, arsyetimi i tij nuk e lejon që ai të ulet në karrige për t’u përkulur dhe për të bërë sexhde. Nëse ai lirohet nga ruku dhe sexhdeja në mënyrën e duhur, ai justifikim nuk ia lejon atij të mos qëndrojë në këmbë dhe në vend të tij të ulet në karrige. Parimi themelor në lidhje me obligimet e namazit është se çdo gjë që adhuruesi mund të bëjë, ai është i detyruar ta bëjë atë, dhe çfarëdo që ai nuk mund të bëjë, i hiqet. Kush nuk mund të qëndrojë në këmbë, i lejohet të ulet në karrige gjatë qëndrimit në këmbë, dhe duhet të përkulet dhe të bëjë sexhde në mënyrën e duhur. Nëse mund të qëndrojë në këmbë, por e ka të vështirë të bëjë ruku dhe të bëjë sexhde, duhet të falet në këmbë, pastaj të ulet në karrige kur bën ruku dhe sexhde dhe duhet të përkulet më poshtë për sexhde se sa për ruku.
Ibn Kudame el-Makdisi ka thënë: Nëse një person mund të qëndrojë në këmbë, por ai nuk mund të përkulet ose të bëjë sexhde, atij nuk i hiqet qëndrimi në këmbë; duhet të falet në këmbë dhe të anojë kokën për ruku, pastaj të ulet dhe ta anojë kokën për sexhde. Ky është këndvështrimi i Shafiut. Sepse Allahu thotë: “Dhe qëndroni para Allahut me bindje.” (Bekare: 238) dhe Profeti ﷺ tha: “Faluni në këmbë”. Dhe për shkak se qëndrimi në këmbë është një nga shtyllat (pjesët thelbësore të namazit) për atë që është në gjendje ta bëjë atë, kështu që ai duhet ta bëjë atë, sikurse leximi. Të jesh i paaftë për të bërë gjëra të tjera nuk do të thotë që kjo të hiqet, siç ndodh edhe nëse ai nuk është në gjendje të recitojë. [6]
Shejh ‘Abdul-Aziz ibn Baz ka thënë: Ai që falet ulur në tokë ose në karrige, duhet ta bëjë sexhden më të ulët se ruku. Sunet është që ai t’i vendosë duart në gjunjë kur bën ruku, dhe kur bën sexhde Sunetit është t’i vendosë ato në tokë nëse është e mundur; nëse ai nuk mund ta bëjë këtë, atëherë duhet t’i vërë në gjunjë, sepse është vërtetuar se Pejgamberi ﷺ ka thënë: “Unë jam urdhëruar të bëj sexhde në shtatë kocka: në ballë – dhe ai tregoi me gisht. tek hunda e tij – dy duart, dy gjunjët dhe skajet e dy këmbëve (dmth. gishtat e këmbëve). Nëse një person nuk mund ta bëjë këtë dhe falet në karrige, nuk ka asgjë të keqe në këtë, sepse Allahu thotë: “Pra, ruajuni Allahut dhe kini frikë Atë sa të mundeni.” (Tegabun: 16) dhe Pejgamberi ﷺ tha: “Nëse të them të bësh një gjë, atëherë bëje sa të mundesh.” [7]
Së treti: Sa i përket vendosjes së karriges në rresht, dijetarët (Allahu i mëshiroftë) kanë thënë se ai që falet ulur duhet ta ketë pjesën e pasme të tij në vijë me rreshtin kur është ulur, kështu që nuk duhet të jetë në para rreshtit ose prapa tij në atë pikë, sepse aty është vendi ku vendoset trupi. Që pasimi i imamit nga një person të jetë i vlefshëm, ai nuk duhet të qëndrojë përballë imamit sipas shumicës së fukahave (hanefitë, shafaitë dhe hanbelitë). Nga e dimë nëse është para imamit apo jo, gjykohet se ku janë takat. Nëse ata qëndrojnë në këmbë në thembër dhe gishtat e këmbëve të atij që falet pas imamit rezultojnë të jenë përpara sepse ai i ka këmbët më të gjata, kjo nuk ka rëndësi. Për sa u përket atyre që janë ulur, gjykohet se ku është pjesa e pasme. Dhe sa i përket atyre që falen në anën e tyre, gjykohet nga anët e tyre. Nëse adhuruesi do të falet në karrige nga fillimi i namazit deri në fund, atëherë duhet ta bëjë vendin ku do të ulet në nivel me rreshtin. Nëse ai do të falet në këmbë, por ai do të ulet në karrige kur të përkulet dhe të bjerë në sexhde, ne e pyetëm Shejh Abdul Rahman el-Berraak për këtë, dhe ai tha se ajo që ka rëndësi këtu është pozita në këmbë, kështu që ai duhet të të jetë në nivel me rreshtin kur qëndroni në këmbë. Bazuar në këtë, karrigia do të jetë prapa rreshtit, kështu që duhet të vendoset në atë mënyrë që të mos shqetësojë besimtarët në rreshtin pas. Allahu e di më së miri.
islamqa.info
—————————–
[1] Buhariu, 1066
[2] El-Mughni, 1/443
[3] El-Mexhmu’, 4/226
[4] Naylul-Autar, 3/243
[5] Mexhmu’el-Fataua, 8/437
[6] el-Mughni, 1/44
[7] “Fetaua”, 12/245, 246
