Pyetja:
Çka është më me vlerë, të lexosh një sasi të vogël të Kuranit me tertîl dhe meditim, apo një sasi të madhe shpejt?
***
Përgjigjja:
Dijetarët dallojnë në mendime rreth asaj se çka është më mirë: të lexosh një sasi të pakët me tertîl (recitim i ngadaltë, me vëmendje), apo të lexosh shpejt një sasi të madhe.
Lidhur me këtë, ka dy qëndrime:
Ibn Mes’ûdi, Ibn Abasi dhe të tjerë thanë se leximi i paktë me tertîl dhe reflektim është më me vlerë, sesa leximi i shumtë me shpejtësi. Mbështetësit e këtij qëndrimi u bazuan në faktin se qëllimi i të lexuarit është të marrësh vesh, të reflektosh mbi atë që lexon dhe të punosh sipas saj. Dhe leximi dhe mësimi përmendsh janë mënyra për ta kuptuar kuranin, siç tha njëri nga
Selefët: “Kurani u shpall që të punohet sipas tij, por leximi i tij konsiderohet veprim.” Nga ky shkak, njerëzit e Kuranit janë ata, që kanë dije rreth tij dhe punojnë në përputhje me atë çfarë thuhet në të, edhe nëse nuk e kanë mësuar përmendsh atë. Sa i përket atij që e mëson përmendsh Kuranin, por nuk e kupton atë apo nuk punon sipas tij, ai nuk është prej njerëzve të Kuranit, ndonëse i lexon shkronjat e tij në mënyrë të shkëlqyer.
Thanë: Kjo sepse imani është më me vlerë sesa veprimet, dhe të kuptuarit e Kuranit dhe reflektimi mbi të janë gjëra që prodhojnë imanin. Sa i përket leximit të shumtë pa e kuptuar dhe pa reflektuar, atëherë këtë e bën edhe i miri, edhe i keqi; edhe besimtari, edhe munafiku, ashtu siç tregoi Pejgamberi ﷺ: “Shembulli i munafikut që lexon Kuranin është si shembulli i borzilokut: erën e ka të mirë, shijen të hidhur.”
Lidhur me këtë, njerëzit ndahen në katër nivele:
Njerëzit e imanit dhe të Kuranit, që janë njerëzit më të mirë
Njerëzit pa Kuran dhe pa iman
Njerëzit me Kuran, por pa iman
Njerëzit me iman, por pa Kuran
Thanë: Ashtu siç ai që ka iman pa Kuran është më i mirë sesa i që ka Kuran pa iman, ashtu ai që reflekton gjatë leximit dhe kupton është më i mirë sesa ai që lexon shpejt e pa reflektim.
Thanë: Ky është udhëzimi i Pejgamberit ﷺ, meqë ai lexonte një sure aq ngadalë, saqë ajo zgjaste më shumë se një sure më e gjatë, dhe ndodhte që ai të lexonte një ajet të vetëm deri në mëngjes.
Bashkëmendimtarët e imam Shafiut thanë: Sasia e shumtë e leximit është më me vlerë, dhe këtë qëndrim e bazuan në hadithin e Ibn Mes’ûdit i cili tha: “I Dërguari i Allahut ﷺ tha: ‘Kush lexon një shkronjë të vetëm nga Libri i Allahut, ka dhjetë sevape, dhe çdo sevap shumëzohet dhjetëfish. Unë s’po them Elif-Lam-Mim është një shkronjë e vetme, por Elif është një shkronjë, Lam është një shkronjë, dhe Mim është një shkronjë.” [1]
Thanë: Kjo dhe për shkakun se Uthman ibn Affaan e lexoi tërë Kuranin në një rekat të vetëm, dhe transmetimet lidhur me leximin e sasisë së shumtë përmenden nga shumë Selefë.
Qëndrimi më i saktë në këtë çështje është të thuhet se shpërblimi i leximit me tertîl dhe reflektim është më i mirë dhe më i lartë në shkallë, kurse shpërblimi për leximin e shumtë është më i shumtë në numër. Kështu, shembulli i parë është si i atij që jep një margaritar si sadaka apo liron një rob të vlefshëm; shembulli i dytë është si i atij që jep sasi të mëdha të parave si sadaka apo liron një numër robërish me vlerë jo të madhe.
Nga Katade transmetohet: “Pyeta Enesin lidhur me leximin e Pejgamberit ﷺ dhe ai u përgjigj: ‘Ai i zgjaste zanoret e gjata.” [2]
Shu’be tha se Ebu Hamza tregoi: “I thashë Ibn Abasit: ‘Unë vërtet lexoj shpejt, dhe unë mund ta lexoj tërë Kuranin një apo dy herë gjatë natës.’ Ibn Abas u përgjigj: ‘Që të lexoj një sure të vetme është më mbresëlënëse për mua sesa të bëjë atë çfarë bën ti. Sikur ta lexoje si duhet, veshët e tu do ta dëgjonin dhe zemra jote do të ishte e vëmendshme.’”
Ibrahim en-Neha’iu tha: “Alkame i lexoi Ibn Mes’ûdit dhe ai kishte një zë të bukur, kështu që ai i tha: “Lexo me tertîl, se vërtet kjo është zbukurim i Kuranit.”
Ibn Mes’ûdi tha: “Mos e lexoni Kuranin shpejt si të ishte poezi, dhe mos u ndalni (mes çdo ajeti) si dikush që zgjedh frytet. Ndalu aty ku sheh madhështinë e ajetit dhe bëj kjo të ta lëvizë zemrën, dhe mos u bezdis me mosarritjen e fundit të sures.”
Dhe ai tha: “Kur Allahu thotë ‘O ju që keni besuar …’, ki vëmendjen për atë çfarë do të dëgjosh, se vërtet ajo ose është një veprim i mirë për të cilin urdhërohesh, ose një veprim i keq nga i cili ti duhet të largohesh.”
Abdur-Rahmaan ibn ebi Lejla tha: “U martova me një grua dhe ia lexova suren el-Hûd, kështu që ajo tha: ‘O Abdur-Rrahmaan, kështu ti lexon suren el-Hûd?’ Pasha Allahun, unë kam qëndruar në këtë sure për gjashtë muajt e fundit dhe ende nuk e kam përfunduar.”
I Dërguari i Allahut ﷺ herë lexonte në heshtje në namaz të natës, herë lexonte zëshëm; herë e zgjaste qëndrimin e tij, herë nuk e zgjaste. Ai, zakonisht, e falte vitrin në pjesën e fundit të natës, ose në pjesën e parë të saj, ose në pjesën e mesme.
Ibn el-Kajjim, Zaad el-Mead 1/337-340
——————————–
[1] Tirmidhiu
[2] Buhariu
