Pyetja:
Si t’i tejkalojnë mosmarrëveshjet çiftet bashkëshortore kur janë të punësuar?
***
Përgjigjja:
Pasi mori në shqyrtim studimet e paraqitura rreth temës së mosmarrëveshjeve mes burrit dhe gruas së punësuar dhe pasi dëgjoi diskutimet që u zhvilluan rreth temës vendosi si vijon:
1. Ndarja e përgjegjësive financiare mes burrit dhe gruas:
Gruaja zotëron aftësi të plotë veprimi me pasurinë e saj. Ajo posedon përgjegjësi financiare të plotë dhe të pavarur. Ajo ka të drejta të plota mbi pasurinë e saj, në kuadër të dispozitave të sheriatit, në atë që ajo fiton nga puna e saj. Ajo ka të drejtë të krijojë pasurinë e saj financiare personale. Ajo gëzon të drejtën e pronësisë mbi pasurinë e saj dhe të drejtën për të administruar pasurinë e saj. Bashkëshorti i saj nuk ka asnjë të drejtë mbi pasurinë e saj.
2. Shpenzimet bashkëshortore:
Gruaja gëzon të drejtën e plotë të përfitojë nga shpenzimet për jetesën, sipas normave të njohura mes njerëzve dhe sipas mundësive të bashkëshortit, të cilat pajtojnë me normat dhe zakonet shoqërore të pranuara edhe nga sheriati. Kjo e drejtë nuk i privohet vetëm se në rastin enushuzit (cenimit të përgjegjësive dhe detyrimeve të saj ndaj bashkëshortit të përcaktuara nga sherijati).
3. Aktivizimi i gruas në punë jashtë shtëpisë bashkëshortore:
a. Ndër përgjegjësitë themelore të gruas është edhe përkujdesa për familjen dhe edukimi i fëmijëve, kujdesi për brezin e ardhshëm. Por, në rast nevoje i lejohet gruas të punoj, në përshtatje me natyrën dhe specifikën e saj (femërore), sipas normave të pranueshme të sheriatit dhe etikës islame, por duke u kujdesur në radhë të parë për përgjegjësitë e saj bazike (familjare).
b. Dalja e gruas (nga shtëpia) për të punuar nuk e çliron burrin nga detyrimi i tij financiar (për shpenzimet bashkëshortore të familjes) që sheriati e ka ngarkuar, sipas kritereve të përcaktuara, për sa kohë që ky angazhim i gruas nuk shkakton nushuzin.
4. Pjesëmarrja e gruas në shpenzimet familjare:
a. Gruaja nuk është e detyruar, fetarisht, të përmbushë nevojat financiare që ka familja dhe nuk lejohet që ajo të detyrohet për diçka të tillë.
b. Pjesëmarrja vullnetare e gruas në përmbushjen e nevojave financiare për familjen është diçka e pëlqyeshme që shkon në harmoni me frymën bashkëpunuese dhe ndihmën e ndërsjellët mes bashkëshortëve.
c. Çdo mirëkuptim dhe marrëveshje dakordësie rreth asaj se si do të veprohet me rrogën dhe të ardhurat financiare të fituara nga gruaja, është i lejuar.
d. Nëse nga dalja në punë e gruas kërkohen shpenzime suplementare atëherë ato duhet të përballohen nga vetë ajo.
5. Kushtëzimi nga ana e gruas që të lejohet të punojë jashtë shtëpie gjatë aktit martesor:
a. I lejohet gruas që gjatë aktit martesor të kushtëzoj të lejohet të punojë jashtë shtëpie, kusht ky që duhet të shprehet qartë dhe kuptueshëm gjatë lidhjes së aktit. Nëse bashkëshorti e pranon këtë kusht ai duhet t’i përmbahet atij.
b. I lejohet bashkëshortit edhe pasi e ka lejuar, t’i kërkojë gruas së tij që të lerë punën jashtë shtëpisë, nëse kjo i shërben më mirë interesit të familjes dhe fëmijëve.
c. Bashkëshortit nuk i lejohet fetarisht që miratimin (ose kushtin) për të lejuar gruan të punojë jashtë shtëpisë ta lidhë me kushtin që ajo të kontribuojë në detyrimet financiare, që i takojnë -së pari- burrit për familjen, apo t’i japë atij një përqindje të rrogës ose fitimi i saj.
d. Bashkëshorti nuk ka të drejtë ta detyrojë gruan e tij të punojë jashtë shtëpisë.
6. E drejta e gruas në pronësi:
Nëse gruaja ka kontribuar financiarisht nga pasuria ose rroga e saj në blerjen e një banese, prone të patundshme, ose në ngritjen e ndonjë aktiviteti tregtar, ajo ka të drejta të plota në to si aksionare, në varësi të përqindjes së kontribuar.
7. Keqpërdorimi i të drejtës për të punuar:
a. Martesa ngrihet mbi të drejta dhe përgjegjësi të ndërsjella mes bashkëshorteve, të drejta dhe përgjegjësi këto që janë vendosur dhe përcaktuar me sheriat (ligj). Prandaj bashkëshortëve u takon që marrëdhënien mes tyre ta ndërtojnë mbi bazën e drejtësisë, mbështetjes, solidaritetit dhe mëshirës. Çdo tejkalim i këtyre normave konsiderohet i ndaluar në ligjin e Zotit.
b. Bashkëshortit nuk i lejohet që të keqpërdor të drejtën e tij, duke e ndaluar gruan apo kërkuar prej saj të ndërpresë punën, nëse këtë e bën me qëllim për ta dëmtuar atë, me përjashtim të rasteve kur (puna jashtë shtëpisë) sjell një dëm më të madh se sa përfitimi që pritet nga kjo punë.
c. E njëjta gjë vlen edhe për gruan, nëse ajo nga qëndrimi në punë ka për qëllim të dëmtojë bashkëshortin ose familjen, apo puna (jashtë shtëpisë) sjell një dëm më të madh se sa përfitimi që pritet nga pre saj.
Rekomandime
· Akademia rekomandon të kryhen hulumtime sociologjike, ekonomike dhe shëndetësore që zbulojnë ndikimin që sjell aktivizimi i gruas në punë jashtë shtëpisë, si ndaj familjes ashtu edhe ndaj vetë asaj. Të tilla hulumtime zbulojnë përmasën reale të kësaj çështjeje. Subjektet e studiuara duhet të jenë nga shoqëri të ndryshme.
· Akademia thekson nevojën dhe detyrën e domosdoshme që tu edukohet njerëzve koncepti i marrëdhënieve bashkëplotësuese mes bashkëshortëve dhe rëndësia e madhe që islami i kushton ndërtimit të marrëdhënieve bashkëshortore mbi bazat e dashurisë dhe mëshirës.
· Organizmi i një konference të veçantë që të trajtojë çështjet e gruas muslimane në përgjithësi dhe rolin e saj në zhvillimin e shoqërisë islame në veçanti, në koherencë me evoluimin qytetërimor dhe në përputhje me parimet sheriatike. Këto përfundime dhe rekomandime të Akademisë duhet të pranohen nga të gjitha qeveritë dhe organizatat ë islame, në çdo përfaqësim të tyre në konferencat ndërkombëtare në lidhje me çështjen e gruas dhe popullsisë.
Allahu e di më së miri!
Këshilli i Akademisë Ndërkombëtare të Fikhut Islam, i mbledhur në sesionin e tij të gjashtëmbëdhjetë në qytetin e Dubait, në Emiratet e Bashkuara Arabe në datat 30 Sefer -5 Rebiul Euel 1418 h. që korrespondon me 9-14 Prill 2005 e.s.
http://www.iifa-aifi.org/2174.html
Përktheu: Lidhja e Hoxhollarëve të Shqipërisë
