Pyetja:
A lejohen martesat sekrete në Islam?
***
Përgjigjja:
Disa vëllezër dhe motra më kanë kërkuar të komentoj një praktikë që raportohet gjithnjë e më shumë për muslimanët në Perëndim përfshi hoxhallarë dhe thirrës, por edhe besimtarë e biznesmen që udhëtojnë në Perëndim ose jetojnë atje. Kjo është praktika e lidhjes së martesave të fshehta në këto vende.
Gjëja e parë që duhet thënë është se njerëzit në përgjithësi nuk i fshehin veprimet dhe marrëdhëniet, përveç kur kanë njëfarë kuptimi se këto veprime dhe marrëdhënie, nëse dihen, nuk do të miratohen. Ata që marrin përgjegjësinë e mësimit publik të Islamit duhet ta dinë se ata shihen si përfaqësues të fesë dhe shikohen si modele. Jo vetëm fjalët që ata predikojnë, por edhe veprimet dhe mënyra e jetesës së tyre ndikojnë në vendimet dhe veprimet e të tjerëve; para Zotit ata janë përgjegjës për atë ndikim dhe për pasojat e tij në jetën e të tjerëve. Predikuesit, mësuesit dhe figurat e tjera publike në komunitet, kanë përgjegjësinë të sigurojnë që sjellja e tyre t’i përmbahet idealit të atyre që kanë frikë Zotin, madje që nuk bijnë as në veprime të cilat nuk i pëlqejnë Zotit, e lëre më të mos i binden me dashje urdhrave të Tij apo atyre të të Dërguarit të Tij, paqja qoftë mbi të.
Çdo musliman e di se veprat e mira i largojnë të këqijat. Kështu ka thënë Zoti në Librin e Tij: “Vërtet, veprat e mira i largojnë të këqijat.” (Hud: 114)
Përpjekja për t’u përgatitur për namazet dhe kryerja e namazeve gjatë ditës ndihmon në ruajtjen e kujdesit ndaj Zotit, për të parandaluar që dështimet dhe mangësitë të kthehen në zakone të vendosura me pasoja të vështira për t’u zhbërë. Ne përpiqemi pas mendimeve, fjalëve dhe veprave të mira për të pamundësuar dhe anuluar tundimin e epshit, në mënyrë që të fitojmë, për aq sa do Zoti, diçka për të mohuar/kundërshtuar dëmet dhe gabimet që grumbullojmë në llogarinë tonë gjatë gjithë jetës.
Por sa prej nesh janë të vetëdijshëm se e kundërta është gjithashtu e vërtetë: se veprat e liga mund të mohojnë, zhbëjnë ose peshojnë më shumë se të mirat?
Ma`meri dhe Sufjan el-Theuri na kanë transmetuar nga Ebu Is’haku, i cili ka transmetuar nga gruaja e tij duke thënë se ajo thirri një grup grash tek Aisha. Një grua i tha asaj: O ummul-mu’minin, unë kisha një robëreshë, të cilën ia shita Zejd ibn Arkamit për 800 monedha dhe ai kishte këtë çmim pasi pagesën e bënte më vonë (me pritje). Pastaj e bleva prej tij për 600 monedha dhe ato unë ato 600 monedha ja pagova aty për aty, ndërsa 800 monedha i mbeten borxh atij. Aishja tha: Pasha Zotin! Sa e keqe është ajo që bleve! Sa e keqe është ajo që bleve! Thuaju Zejd ibn Arkamit se ai e ka anuluar xhihadin e tij me të Dërguarin e Zotit, ﷺ, përveç nëse pendohet. [1]
Vini re këtu forcën dhe praninë e mendjes së Aishes. Në indinjatën e saj kundër këtij mashtrimi ligjor për të bërë atë që ligji i Perëndisë e dënon ashpër dhe e shpall si të paligjshme (domethënë, huatë me interes), ajo nuk e tepron dhe nuk e humbet ekuilibrin e saj të gjykimit. Ajo nuk heziton të thotë për Zejdin se, duke marrë pjesë në këtë transaksion, ai e ka anuluar përpjekjen e tij për xhihad. Por ajo gjithashtu kujton të thotë, “përveç nëse ai pendohet”. Disa gabime (si kamata) janë vërtet aq të rënda në natyrën e tyre dhe pasojat e tyre personale dhe shoqërore, saqë mund t’i anulojnë veprat e mira të dikujt. Megjithatë, derisa të dihet se vdekja është e afërt, dera e pendimit nuk është e mbyllur për asnjë mëkatar dhe Zoti ka thënë se Atij i pëlqen të falë.
Martesa e fshehtë është një nga disa lloje të shkeljeve që burrat u bëjnë të drejtave dhe dinjitetit të grave. Jam informuar se është gjithnjë e më e zakonshme për predikuesit myslimanë në Evropë dhe Amerikë dhe për ata që vizitojnë Perëndimin të martohen me gra në fshehtësi dhe për një periudhë të shkurtër, pas së cilës ata, me sa duket, i japin fund martesës, përpara se të vazhdojnë të bëjnë një martesë tjetër, të të njëjtit lloj diku tjetër. Kjo është një shkelje e ligjeve dhe qëllimeve të mira të martesës dhe një shfrytëzim i egër i grave, rrethanat e të cilave i detyrojnë ato të lidhin kontrata të tilla. E gabuara është analoge me kamatën, e cila është një shkelje e ligjeve dhe qëllimeve të mira të huadhënies së parave, dhe dëmton rëndë ata që rrethanat i detyrojnë të marrin hua në këtë mënyrë të paligjshme.
Martesa në Islam
Martesa në Islam paraqitet si një vepër e mirë, një gjë fisnike për t’u bërë, kur ajo bëhet në mënyrën dhe për qëllimet e përshkruara si ma`ruf – d.m.th., sipas normave të njohura, të vendosura të mirësisë dhe formës publike, juridike. Në suren el-Nisa është e qartë se edhe kur një musliman lidh martesë me një skllave, ai duhet të informojë familjen e saj dhe të marrë pëlqimin e tyre, dhe ai duhet t’i paguajë asaj mehrin. Ajo që është e ndaluar shprehimisht është marrja e të dashuruarve në fshehtësi, shthurja dhe kurvëria, d.m.th., marrëdhëniet seksuale pa përgjegjësi për personin tjetër dhe për pasojat e veprës.
Martesat sekrete, të përkohshme janë (ashtu si truket ligjore për të mundësuar kamatën) një mbulesë ligjore për atë që është e paligjshme dhe e njohur si e tillë.
Martesa është një fakt sa personal dhe shoqëror për palët kontraktuese. Nuk është vetëm njëra dhe jo tjetra. Është pjesë përbërëse e asaj që e bën martesën një vepër të mirë që ajo duhet të bëhet me synimin për të ndërtuar një hapësirë ligjore, sociale, fizike në të cilën do të mirëpriten dhe rriten fëmijët. Është pjesë përbërëse e asaj që e bën martesën një vepër të mirë që lidh familjet e palidhura deri më tani, ose zgjeron dhe konsolidon lidhjet ekzistuese. Në këtë mënyrë, martesa zgjeron rrjetin e marrëdhënieve familjare, kështu që ka një numër të madh të vëllezërve dhe kushërinjve, dajave dhe hallave, nipave dhe mbesave, midis të cilëve ndahet përgjegjësia për mirëqenien e njëri-tjetrit (fizike, ekonomike dhe shpirtërore), zakonisht. në mënyrë të pabarabartë, pasi mjetet, talentet dhe situatat janë të ndryshme.
Marrëdhëniet shoqërore lehtësojnë dhe diversifikojnë, dhe në këtë mënyrë forcojnë dhe mbështesin barrën e marrëdhënieve personale të burrit dhe gruas. Është e vetëkuptueshme se kur një burrë lidh një martesë, ai angazhohet, në parim, që të sigurojë ushqimin e gruas së tij gjatë gjithë jetës së saj – nuk është e ligjshme për një musliman sunit të lidh martesë duke e ditur paraprakisht se ky angazhim është i përkohshëm. Le të supozojmë se një musliman zotëron një pus nafte dhe ai është në gjendje të paguajë, përnjëherë, aq para sa çdo grua mund të priste të kishte në një jetë të tërë: për këtë musliman është ende e paligjshme të kontraktojë një martesa duke e ditur se ajo është e përkohshme, sado që ai paguan, dhe gjithashtu e paligjshme, padyshim, për gruan. Nga ky njeri mund të ndodhë që pasuria e tij e madhe e bën atë mëkatarin më të madh, pasi ai mund ta përdorte atë jo për të kënaqur veten, por për të ndihmuar të tjerët të martohen.
Ajo që e dallon një martesë si të tillë, ajo që e fisnikëron atë mbi çdo formë të shoqërimit të pahijshëm të burrit dhe gruas, është se ajo shpallet si një bashkim i përgjegjshëm: martesa shpall të drejtën e çiftit për privatësi dhe intimitet me njëri-tjetrin dhe qëllimet e kësaj. Drejtë. Lagjja dhe komuniteti duhet të dinë statusin ligjor të të qenit së bashku të çiftit, në mënyrë që ata të festojnë lidhjen e tyre dhe ta mbështesin atë. Martesat e fshehta, përveçse cenojnë të drejtat e gruas, cenojnë edhe të drejtën e komunitetit për t’u kursyer nga nënkuptimet dhe shpifjet që janë kaq korruptive për rendin shoqëror, harmoninë dhe besimin. Martesa të tilla i bëjnë të njëjtin dëm afatgjatë atij që sot quhet ‘kapitali personal dhe social’, siç i bëjnë ushqimet e shpejta të stilit amerikan (dhe komoditete të tjera ‘të çastit’, e jo më pak ‘miqësitë’ e mediave sociale) shëndetit mendor, dhe qëndrueshmërisë afatgjatë të mënyrës sesi prodhohet dhe shpërndahet ushqimi.
I Dërguari i Allahut ﷺ ka thënë: ‘Shpallni martesën’. [2]
Ky është një urdhër i qartë që martesat duhet të shpallen, të bëhen publike, të mos mbahen të fshehta. Kjo është praktikë e vetë Profetit, e të gjithë sahabëve të tij dhe e dijetarëve të shquar të brezave të hershëm. Asnjëri prej tyre nuk u kënaq kurrë në martesa të fshehta dhe ata kurrë, në mënyrë eksplicite apo të heshtur, nuk miratuan ndonjë martesë të tillë. Lexojmë në el-Mughni, k. al-Nikah se në mesin e atyre që shprehën mosmiratimin e qartë të martesave të fshehta janë: ‘Umer ibn el-Hattab, ‘Urwah ibn el-Zubejr, ‘Ubejdullah ibn ‘Abdillah ibn ‘Utbah, ‘Amir al-Sha’bi. Ebu Bekr Abdul-Aziz thotë: “Një martesë e tillë është e pavlefshme”. Edhe aty konstatojmë se shumica e juristëve thonë se shpallja e martesës rekomandohet, d.m.th. nuk e bëjnë kusht ligjor për vlefshmërinë e martesës, duke supozuar se ajo është dëshmuar ligjërisht. Disa thonë se shpallja është e detyrueshme.
Ky është mendimi i el-Zuhriut: “Nëse dikush martohet fshehurazi, sjell dy dëshmitarë, por i urdhëron ta mbajnë të fshehtë, do të ishte e detyrueshme që të ndahej burri nga gruaja”. Në mënyrë të ngjashme, raportohet se mendimi i Imam Malikut është se mosshpallja e martesës e prish martesën. [3]
Edhe ata dijetarë që nuk e bëjnë shpalljen kusht ligjor për vlefshmërinë e martesës, nuk shprehin miratimin për mbajtjen e saj të fshehtë. Ibn Tejmije, po aq i fortë dhe i çiltër si kurrë më parë, i krahason martesat e fshehta me prostitucionin.
———————–
[1] (Abdul-Razzak, el-Musannaf, 8/185)
[2] (Suneni Nesa’i-it, 3369; Musnedi i Ahmedit, 15697)
[3] el-Mughni
[4] (Mexhmu`el-Fetava, 32/102)
