Pyetja:
Babai im huazoi disa stoli ari nga gruaja e tij për të ndërtuar një shtëpi për mua, pa dijeninë time. Ju lutem vini re se i dërgova shpenzimet e ndërtimit dhe e pyeta nëse kishte mbetur ndonjë gjë nga paratë dhe ai më tha jo. Pas vdekjes së babait tim, gruaja e tij më tha se im atë ia kishte marrë stolitë hua, dhe ai në prani të motrave të mia i tha: Merre borxhin tim, djalit. Këtë e dëshmojnë motrat e mia. Ajo tha se kishte dokumente që e dokumentonin këtë, por ajo i humbi ato; ata renditën pesha të ndryshme të bizhuterive. Çfarë jam i detyruar të bëj? Nëse përgjigja është se duhet ta paguaj, atëherë a duhet të paguaj çmimin aktual të arit, apo çmimin siç ishte gjashtë vjet më parë? Ju lutem vini re se unë nuk jetoj në shtëpi, sepse ajo u shkatërrua si rezultat i luftës.
***
Përgjigjja:
Falënderimi i takon Allahut.
Nëse je i sigurt se pretendimi i gruas së babait tënd është i vërtetë, veçanërisht pasi ka dëshmi nga motrat e tua për udhëzimet e babait tënd, atëherë duhet ta shlyesh këtë borxh ndaj saj, por duhet të paguhet nga pasuria, para se të ndahet. Me fjalë të tjera, borxhi duhet shlyer nga ajo që babai juaj ka lënë pas parave apo pasurisë, sepse është borxh që e ka ai, e nuk e keni ju, sepse – sipas asaj që përmendet në pyetje, ju nuk e keni caktuar që ta marrë hua në emrin tuaj dhe nuk e keni kërkuar këtë; përkundrazi ti nuk e kishe ditur këtë borxh deri pasi ai vdiq. Meqë është kështu, nuk ju kërkohet të bëni asgjë. Nëse babai yt u thoshte të tjerëve se e kishte marrë hua për hirin tënd, ai nuk kishte të drejtë ta bënte këtë sipas mësimeve islame.
Shejhul Islam Ibn Tejmije (Allahu e mëshiroftë) ka thënë: “Trashëgimtarët nuk janë të detyruar të paguajnë borxhin (ë të ndjerit); përkundrazi duhet paguar nga pasuria e tij”. [1]
Nëse babai juaj nuk ka lënë pas asnjë pasuri pasi ka vdekur, trashëgimtarët nuk janë të detyruar ta shlyejnë këtë borxh.
Por këshilla jonë për ju është që ta shlyeni këtë borxh në emër të babait tuaj nga pasuria juaj, veçanërisht nëse ai nuk ka pasur pasuri të mjaftueshme për ta shlyer dhe ju keni mundësi ta paguani atë. Kjo do të jetë një mënyrë për të treguar mirësi ndaj tij pas vdekjes së tij, sepse qëllimi i tij ishte t’ju ndihmonte dhe t’jua lehtësonte gjërat. Prandaj, më e pakta që mund të bëni është t’i përgjigjeni mirësisë me mirësi dhe të paguani atë që ai ju kërkoi të paguani, sipas dëshmisë së motrave tuaja.
Transmetohet se Ebu Usejdi – një shok i të Dërguarit të Allahut ﷺ ka thënë: Ndërsa isha ulur me të Dërguarin e Allahut ﷺ, një njeri ensar erdhi tek ai dhe i tha: “O i Dërguar i Allahut, a ka mbetur diçka që mund të bëj për të nderuar prindërit e mi pas vdekjes së tyre?”
Ai ﷺ tha: “(Ka) katër gjëra: lutja për ta, lutja për falje për ta, përmbushja e premtimeve të tyre, nderimi i miqve të tyre dhe mbajtja e lidhjeve farefisnore, sepse ju nuk keni lidhje farefisnore përveçse nëpërmjet tyre. Këto janë gjërat që mbeten, me anë të të cilave ju mund t’i nderoni ata pas vdekjes së tyre.” [2]
Përmbushja e premtimeve të tyre përfshin zbatimin e udhëzimeve që dha babai juaj. Edhe pse kjo nuk është e detyrueshme për ju, siç u përmend më lart, ajo është nën titullin e mirësjelljes ndaj babait tuaj dhe nderimit të tij.
Dhe do të keni shpërblim tek Allahu i Lartësuar.
Shlyeni borxhin sipas çmimit të arit në ditën kur dëshironi ta shlyeni, jo në datën në të cilën është dhënë kredia. Ose mund të jepni të njëjtën sasi ari, që është më mirë.
Dhe Allahu e di më së miri.
islamqa.info
—————-
[1] Minhaxh es-Suneh (5/232)
[2] Imam Ahmedi në el-Musned (25/457)
